Zauwa�ono r�wnie�, i� elektorat partii lewicowych w znacznie wi�kszym stopniu ni� partii prawicowych jest sk�onny do kierowania si� przy podejmowaniu decyzji wyborczej...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

IR. Herbut] INSTYTUCJONALIZACJA PARTII (z �ac. institutio � urz�dzenie) � proces nabierania przez partie polityczne (zob. -> partia polityczna) cech instytucji dzia�aj�cych legalnie, z punktu widzenia porz�dku prawnego obowi�zuj�cego w danym pa�stwie. Proces instytucjonalizacji partii politycznych w krajach kontynentu europejskiego rozpocz�� si� na pocz�tku XX w. Przejawia� si� on pocz�tkowo przekszta�caniem wzajemnego stosunku pomi�dzy stronnictwem politycznym a jego cz�onkami oraz we wzro�cie roli i znaczenia partii w �yciu politycznym. Nie od razu zosta�y one uznane za podmiot dzia�a� politycznych, a co wi�cej � w niekt�rych pa�stwach stowarzyszenia prowadz�ce dzia�alno�� polityczn� uznawane by�y pocz�tkowo za nielegalne i podlega�y przymusowej likwidacji. Od pocz�tku okresu, kiedy zacz�y si� pojawia� partie masowe, zasady tworzenia, dzia�ania oraz podstawowe funkcje partii politycznych d�ugo wymyka�y si� regulacjom prawnym b�d� te� regulowane by�y tylko fragmentarycznie i wyj�tkowo. W wi�kszo�ci europejskich pa�stw demokratycznych dominowa�a zasada, �e skoro tworzenie partii jest ca�kowicie wolne, a dzia�alno�� partii jest domen� swobodnej inicjatywy obywateli, prawo nie powinno i nie mo�e w �aden spos�b wkracza� w t� dzia�alno��. Broni�y si� przed tak� ewentualno�ci� tak�e same partie, strzeg�c w ten spos�b swej wolno�ci i autonomii wewn�trznej. Do ko�ca XIX w. prawo nie ingerowa�o wi�c w dzia�alno�� partii politycznych, z wyj�tkiem regulacji og�lnych, dotycz�cych stowarzysze� oraz przepis�w kodeks�w czy ustaw karnych, dotycz�cych dzia�alno�ci nielegalnej przeciwko pa�stwu, a maj�cej charakter wywrotowy. Utar�o si� r�wnie� wtedy przekonanie, zrodzone z do�wiadcze� ustaw antysocjalistycznych ko�ca XIX w., a dominuj�ce w okresie mi�dzywojennym, i� regulacja prawna dzia�alno�ci partii ma charakter antydemokratyczny i stanowi zagro�enie dla demokracji oraz wolno�ci. Mo�na uzna�, �e odpowiada�o to przekonaniom w�a�ciwym dla pa�stwa liberalnego oraz pozytywistycznej teorii prawa. Pa�stwo i prawo mia�y charakter ca�kowicie indywidualny: zna�y tylko jednostk�-obywatela oraz organ pa�stwa. Wszystko, co nawet faktycznie istnia�o mi�dzy tymi poj�ciami, a wi�c grupy spo�eczne, organizacje i partie, nale�a�o do �sfery faktu", czyli socjologii, nie za� prawa. Zrzeszanie si� w partiach by�o zatem uwa�ane za domen� prywatnej dzia�alno�ci jednostek, kt�ra nie mia�a wi�kszego znaczenia i w kt�r� prawo nie ingerowa�o, z wyj�tkiem ustaw karnych. Przekonanie o tym, �e regulacja prawna partii ma charakter antydemokratyczny, podwa�y�y dopiero do�wiadczenia faszyzmu (a p�niej tak�e i komunizmu), kt�re pokaza�y, jak bardzo niebezpieczne dla ka�dej demokracji mo�e by� tolerowanie partii totalitarnej. Nowy etap w instytucjonalizacji partii politycznych rozpocz�� si� po II wojnie �wiatowej. Wtedy to, wraz ze wzrostem roli partii politycznych, zacz�to w niekt�rych pa�stwach w szerszym zakresie prawnie regulowa� ich powstawanie, dzia�alno�� i rozwi�zywanie. Prawne 70 Instytucjonalizacja partii usankcjonowanie dzia�alno�ci partii politycznych nast�powa�o w dw�ch zasadniczych formach: uregulowa� konstytucyjnych oraz uregulowa� ustawowych. Zjawisko konstytucjonalizacji partii politycznych wi��e si� z pojawianiem si� tendencji do stopniowego rozszerzania zakresu przedmiotowego tego aktu prawnego oraz z wspomnianym wcze�niej wzrostem znaczenia partii: Regulaqe konstytucyjne okre�laj� g��wnie zasad� wolno�ci tworzenia i wolno�ci zrzeszania si� w partiach (pluralizm polityczny) oraz wskazuj� na g��wne funkcje partii, takie jak: funkcja rz�dzenia, funkcja wyborcza, funkq'a artykulacji potrzeb oraz rekrutacji politycznej. Ustawodawstwo, odnosz�ce si� tylko i wy��cznie do partii politycznych, jest zjawiskiem stosunkowo nowym. Pocz�tkowo do partii politycznych powszechnie stosowano przepisy o stowarzyszeniach. Pierwsze ustawy o partiach pojawi�y si� dopiero w latach sze��dziesi�tych naszego wieku. Pocz�tkowo niezbyt liczne, obecnie za� coraz cz�ciej uchwalane, ustawy te maj� ogromne znaczenie dla okre�lenia roli i zada� partii w demokracjach wsp�czesnych. Zreszt� sam fakt pojawienia si� i rozprzestrzeniania ustawodawstwa o partiach politycznych potwierdza tendencj� coraz bardziej dok�adnego i konkretnego regulowania ich dzia�alno�ci. W Polsce konstytucjonalizacja partii nast�pi�a w wyniku uchwalenia przez Sejm 10 lutego 1976 r. nowelizacji Konstytucji PRL. Scharakteryzowano prawnie PZPR jako �przewodni� si�� spo�ecze�stwa w budowie socjalizmu" oraz okre�lono wzajemne stosunki pomi�dzy PZPR, ZSL i SD w ramach Frontu Jedno�ci Narodu. W art. 3 ust. 3 pos�u�ono si� nazwami pospolitymi �partia", �stronnictwa polityczne", unikaj�c wszelako ich zdefiniowania. Dalszy krok nast�pi� w 1983 r. przy okazji konstytucjonalizacji PRON, kiedy to w art. 3 ust. 3 okre�lono ten ruch jako �p�aszczyzn� wsp�dzia�ania partii politycznych". Po prze�omie politycznym 1989 r., w dokonanej przez Sejm 29 grudnia 1989 r. rewizji Konstytuqi, wykre�lono art. 3 Konstytuq'i traktuj�cy o przewodniej roli PZPR, a na to miejsce przyj�to zapis, wed�ug kt�rego �Partie polityczne zrzeszaj� na zasadzie dobrowolno�ci i r�wno�ci obywateli Rzeczypospolitej Polskiej w celu wp�ywania metodami demokratycznymi na kszta�towanie polityki pa�stwa