Wyst�powanie: Rozprzestrzeniony w g�rach i na pog�rzu, do�� cz�sty w dolnym reglu Karpat, rzadszy na ni�u...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

�ebrowiec zmienny Cratoneuron commutatum (Hedw.) Roth. Wygl�d: �ody�ki rozga��zione sk�po lub r�wnomiernie pierzasto; gatunek zmienny, bogaty w formy, zazwyczaj tworzy darnie zielo- ne, br�zowawo- lub ��tozielone, cz�sto u nasady przesycone wa- piennym nalotem; �odygi proste, pokryte niby- listkami i pil�ni� brodawkowanych chwytnikow (rys. prawy: nibylistek, skala 0,1 mm) li�cie �odygowe z w�skiej nasady tr�jk�tno-sercowa- te, zw�one lancetowato w sierpowaty szczyt, pod�u�nie fa�dowane (rys. lewy: li�� odygowy, skala 1 mm); kom�rki blaszki we wkl�s�ych skrzyde�kach prostok�tne lub wyd�u�one; seta do ok. 5 cm; puszka zgi�ta. Siedlisko: Typowy gatunek dla zasobnych w wap� �r�de�, potok�w, wodospad�w. Wyst�powanie: Cz�sto w g�rach wapiennych po pi�tro alpejskie, rzadko na ni�u. Mokrad�osz olbrzymi Calliergon giganteum (Schimp.) Kindb. Wygl�d: �ody�ki do 30 cm d�ugie, pojedynczo pierzaste; ro�nie w mocnych, wysokich darniach ��to- lub br�zo- wawozielonych; li�cie �ody- gowe szeroko sercowato-ja- jowate, t�pe (rys. dolny: li�� odygowy, g�rny: li�� ga��z- kowy, skala 1 mm); �ebro mocne, ko�czy si� przed szczytem; skrzyde�ka ostro odgraniczone. Podobne gautnki: C. cordifolium nie ma ostro odgraniczonych skrzyde�ek; C. richardsonii ma w�sze �ebro, zanikaj�ce daleko przed szczy- tem. Siedlisko: Bogate w wap� torfowiska, mokrad- �a, stawy, rowy, do�y potorfowe. Wyst�powanie: Pospolicie na ni�u w ca�ym kraju, w g�rach rozproszony. 200 201 Mokrad�osz Calliergon sarmentosum (Wahlenb.) Kindb. Wygl�d: �odygi pok�adaj�ce si�, nieregularnie rozga��- zione, tworz� purpurowe lub czarniawoczerwone, l�ni�ce darnie; li�cie odstaj�ce, szerokoj�zykowate, t�pe (rys. 2 li�ci, skala 1 mm); kom�rki blaszki bardzo wyd�u�one 8-14 razy d�u�sze ni� szer- sze; kom�rki skrzyde�ek tworz� ostro odgraniczon� grup�; �ebro wyra�nie ko�czy si� w g�rnej cz�ci li�cia; seta ok. 3 cm d�uga, purpurowa; puszka wyd�u�ona zgi�ta, pochylona; zarodni- ki 15-17 fi. Siedlisko: Miejsca torfiaste z przep�ywaj�c� wod�, mokre ska�y; w borealnych subarktycz- nych obszarach tworzy czasem bardzo rozleg- �e skupienia. Wyst�powanie: Rzadko w siedliskach wysoko- g�rskich, w krzemianowych partiach Alp. W Polsce w Tatrach i Karkonoszach. Mokrad�osz ko�czysty Carielgonella cuspidata (Hedw.) Loeske Wygl�d: Darnie lu�ne, ��ta- wo- lub br�zowawozielone; �ody�ki proste, ok. 10 cm d�u- gie, rozga��zione pierzasto; na szczycie �odyg ciasno zwi- ni�te li�cie tworz� ostry, k�u- j�cy p�czek; li�cie �odygowe odstaj�ce, z w�skiej nasady pod�u�nie jajowate, t�pe, z ko�czykiem (rys. lewy: li�� odygowy, skala 1 mm); �ebra brak lub jest kr�tkie, podw�jne; kom�rki skrzy- de�ek wyra�nie odgraniczone; li�cie ga��z- kowe mniejsze (rys. prawy: li�� ga��zkowy, skala 1 mm); seta do ok. 6 cm, czerwonawa; puszka pod�u�na z wypuk�ym grzbietem (rys. g�rny lewy: puszka, skala 5 mm); perystom podw�jny; zarodniki 16-24 /i. Siedlisko: Miejsca mokre, sk�po- lub bogato- zasadowe, a tak�e okresowo wysychaj�ce. Wyst�powanie: Rozprzestrzeniony w ca�ej Euro- pie a� po suche obszary. W Polsce pospolity. Mokrad�osz * Caliergon trifarium (Web. & Mohr.) Kindb. Wygl�d: �odygi do 15 cm d�u- gie; cz�sto pojedyncze ro�- liny wij� si� w�r�d innych mch�w, rzadko tworz� sa- modzielne g�ste darnie, ��- to- lub brunatnozielone, l�ni�- ce; li�cie �odygowe �usko- wate, przytulone, szeroko- owalne lub okr�g�awo-jajo- wate, z zaokr�glonym, delika- tnie karbowanym, kaptur- kowatym szczytem (rys. 2 li�ci �odygowych, skala 1 mm); kom�rki skrzyde�ek prostok�tne, dobrze odgraniczone; kom�rki blaszki 6-9 ra- zy d�u�sze ni� szersze; seta do 5 cm, puszka pod�u�na, zgi�ta. Siedlisko: W miejscach niezbyt zasobnych w sole mineralne, na torfowiskach niskich i ich obrze�u, na mokrych ��kach, w wapnistych mokrad�ach. Relikt polodowcowy. Wyst�powanie: Cz�ciej na p�nocnych obsza- rach kraju, poza nimi rozproszony. Z�ocieniec Campylium halleri (Hedw.) Lindb. (= Campylophyllum h. (Hedw.) Fleisch.) Wygl�d: Darnie ma�e, p�askie, ��tozielone lub z�otobrunatne; �ody�ki p�o��ce, mocno przy- twierdzone do pod�o�a, z licznymi kr�tkimi ga- ��zkami bocznymi; li�cie �odygowe szerokojajo- wate, zw�one w lancetowaty ko�czyk silnie odgi�ty do ty�u (rys. g�rny: li�cie �odygowe, skala 0,5 mm); �ebra brak lub jest kr�tkie, podw�jne; seta 1-1,5 cm, puszka pochylona lub pozioma, 2,5 mm d�uga, czerwonobrunatna. Podobne gatunki: C. calca- reum (rys. dolny: 2 li�cie, ska- la 1 mm) ma na �ody�kach niewiele chwytnik�w, za� C. halleri ma obfite chwytniki. Siedlisko: Na wilgotnych wapiennych ska�ach. Wyst�powanie: Rozprzestrze- niony w wapiennych Alpach. W Polsce w Sudetach, Tat- rach i Pieninach. 202 203 Z�ocieniec Campylium stellatum (Hedw.) C. Jens. Wygl�d: �ody�ki proste, do ok. 10 cm d�ugie; li�cie odsta- j�ce, odgi�te do ty�u, szeroko jajowato lancetowate, zw�- �one w d�ugi szczyt (rys. le- wy: widok li�cia, prawy: widok z boku, skala 1 mm), 2-3,6 mm d�ugie (var. protensum ma li�cie 1,2-2 mm d�ugie z wyd�u�onym, w�skolance- towatym szczytem), ca�o- brzegie; na szczytach �odyg ogl�danych z g�ry wida� gwiazdkowaty uk�ad li�ci; skrzyde�ka li�ci dobrze odgraniczone; �ebra brak lub jest kr�tkie, podw�jne; puszka pochylona, zgi�ta, cylindryczna; zarodniki 12-18 \l. Siedlisko: Bogatozasadowe mokrad�a, torfowi- ska, podtopione ��ki, brzegi strumieni i wilgot- ne ska�y. Wyst�powanie: Rozprzestrzeniony na ni�u i w g�rach, w ca�ej Polsce do�� cz�sty, w Tat- rach do 2270 m n.p.m. Sierpowiec haczykowaty Sanionid uncinata (Hedw.) Loeske (= Drepanocladus u. (Hedw.) Warnst