Tabela 3...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Zawarto�� tlenu, dwutlenku w�gla, azotu i pary wodnej w powietrzu wdychanym, wydychanym i p�cherzykowym wyra�ona w % Sk�adnik Powietrze wdechowe atmosferyczne Powietrze wydechowe Powietrze p�cherzykowe 0, 21 16 14 co^ 0,04 4 5 N, 78 74 75 �O 0,76 6 6 Wprowadzenie tlenu z wdychanego powietrza do organizmu i usuni�cie dwutlenku w�gla na zewn�trz organizmu wi��e si� z ich przenikaniem przez �cian� p�cherzyk�w p�ucnych oraz naczy� w�osowatych krwiono�nych. Odbywa si� to pod wp�ywem r�nicy ci�nie� parcjalnych tych gaz�w w p�cherzykach p�ucnych i ich pr�no�ci we krwi. i Tabela 4. Ci�nienie parcjalne tlenu i dwutlenku w�gla w powietrzu oraz pr�no�� tych gaz�w we krwi i tkankach w kPa (w nawiasach podano warto�ci w mm Hg) Sk�adnik Powietrze atmosferyczne Powietrze p�cherzykowe Krew t�tnicza Krew �ylna Tkanki 0, 21,3 (160) 13,3 (100) 12,7 (95) 5,3 (40) 4,7 (35) CO^ 0,04 (0,3) 5,3 (40) 5,3 (40) 6,1 (46) 6,1 (46) 122 Przenikanie obu gaz�w jest realizowane g��wnie na drodze dyfuzji (przy transporcie tlenu w minimalnym stopniu dodatkowo bierze udzia� dyfuzja u�at- wiona). Dyfuzja dwutlenku w�gla jest znacznie �atwiejsza ni� tlenu, co jest efektem o wiele lepszej rozpuszczalno�ci CO;; w wodzie. Gazy oddechowe s� transportowane zgodnie z malej�cym gradientem pr�- no�ci i dlatego tlen z p�cherzyk�w p�ucnych dyfunduje do osocza, a z osocza do erytrocyt�w, gdzie wi��e si� z hemoglobin�, a konkretnie z Yel+ hemu, tworz�c oksyhemoglobin� (w oko�o 2% hemoglobiny Fe24" pozostaje utlenione do Ye3+_, jest to tzw. methemoglobina, kt�ra nie ma zdolno�ci do wi�zania tlenu). Jedna cz�steczka hemoglobiny mo�e przy��czy� cztery dwuatomowe cz�steczki tlenu, co zapisujemy W)(0^ (zastan�w si�, dlaczego, a je�li nie potrafisz udzieli� odpowiedzi, patrz: Cytologia.., s. 99). W tkankach pr�no�� tlenu jest niska (patrz tabela 4), a dwutlenku w�gla wysoka i ten ostatni dyfunduje z tkanek do osocza, a dalej do erytrocyt�w. Powinowactwo hemo- globiny do tlenu jest odwrotnie proporcjonalne do st�enia CO^, dlatego tlen w tych warunkach od��cza si� od hemoglobiny i dyfunduje zgodnie z malej�- cym gradientem pr�no�ci do osocza, a stamt�d do tkanek. Dwutlenek w�gla dostaj�cy si� do erytrocyt�w jest w oko�o 70% enzymatycznie przekszta�cony pod wp�ywem anhydrazy w�glanowej = karboanhydrazy w kwas w�glowy, kt�ry dysocjuje na jony I-^ i HCO,". Jony wodorowe wi�� si� z hemoglobin�. Niewielka cz�� jon�w wodorow�glanowych pozostaje w erytrocytach, a wi�k- szo�� przechodzi do osocza, stanowi�c podstawow� form� transportu CO; we krwi. Jony HCC^" w osoczu i w erytrocytach stanowi� g��wny element uk�adu buforowego. Oko�o 20% CO^ wi��e si� z wolnymi grupami aminowymi bia�ek osocza i hemoglobiny w postaci karbaminian�w '(hemoglobina po��czona z dwutlenkiem w�gla nosi nazw� karbaminohemoglobiny). Ma�a ilo�� CO^ jest transportowana w postaci rozpuszczonej w wodzie erytrocyt�w i osocza (ry�. 100). Tabela 5. Transport CO^ przez osocze i erytrocyty w % Miejsce W tym: transportu Og�em wodorow�glany karbaminiany rozpuszczony Osocze 70 ok. 90 ok. 5 ok. 5 Erytrocyty 30 ponad 70 blisko 20 ok. 5 Podobnie jak tlen, r�wnie� tleneH w�gla jest wi�zany przez �elazo (Fe24^) hemu tworz�c karboksyhemoglobin�,, a poniewa� CO wykazuje oko�o 200 razy wi�ksze powinowactwo do hemoglobiny ni� 0^, tote� bardzo ma�a ilo�� tego bezwonnego gazu w powietrzu powoduje blokad� wi�zania tlenu (st�enie 0,1% CO w powietrzu blokuje prawie ca�� hemoglobin�, powoduj�c �mier� przez uduszenie ze wzgl�du na brak tlenu w tkankach). 123 W P�UCACH Erytrocyt Osocze P�cherzyki p�ucne W TKANKACH f-* CO, --- O Erytrocyt Osocze Kom�rki Ry�. 100. Schemat wymiany i transportu gaz�w oddechowych 124 CO. W warunkach, kiedy ci�nienie parcjalne tlenu w p�cherzykach p�ucnych jest o wiele wi�ksze ni� normalne, wtedy zbyt du�o 02 rozpuszcza si� we krwi i tkankach, oksyhemoglobina za wolno przemienia si� w hemoglobin�, utrud- nione jest usuwanie COz, powstaje kwasica, upo�ledzona zostaje czynno�� en- zym�w, uszkodzeniu ulega tkanka p�ucna, a w szczeg�lno�ci o�rodkowy uk�ad nerwowy. Powoduje to: szum w uszach, zawroty g�owy, dr�enie mi�ni, drga- wki, �pi�czk�. REGULACJA WENTYLACJI P�UC Cz�stotliwo�� i g��boko�� oddech�w reguluje o�rodek oddechowy miesz- cz�cy si� w rdzeniu przed�u�onym. Sk�ada si� on z o�rodka wdechu i o�rodka wydechu. O�rodek wdechu wysy�a automatycznie seri� impuls�w nerwowych, kt�re za po�rednictwem neuron�w ruchowych docieraj� do mi�ni wdechowych i po- budzaj� je do skurcz�w