Obsydian, poszukiwany dla swego pi�kna, �atwo�ci obr�bki, nadaj�cy si� do wy konywania narz�dzi ostrych i tn�cych, w�druje z Armenii nad Zatok� Persk�, a razem z nim...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Wreszcie i przede wszystkim - eksperymentuje si� wsz�dzie po trosze z �ywno�ci�, poszukuj�c takiej, kt�r� mo�na b�dzie pozyskiwa� bez trudu i stale, a tak�e odk�ada� na chude lata; chodzi o �ywe zwierz�ta (stada k�z i baran�w; byd�o rogate zostanie udomowione dopiero na pocz�tku sz�stego tysi�clecia) i zbo�a przechowywane w wykopanych do�ach. "Rewolucja neolityczna", o kt�rej s�usznie powiedziano, �e by�a "najwi�ksza w historii ludzko�ci od czasu opanowania ognia"2', w�a�nie si� za czyna. W niekt�rych punktach Bliskiego Wschodu odleg�ych od Mezopotamii nast�pi�a ju� wcze�niej. Pomi�dzy 8000 i 7500 r. p.n.e. hoduje si� ju� udomowion� pszenic� i j�czmie� w Jerycho, na brzegach Jordanu, w Gand� Dareh w zachodnim Iranie (gdzie wynaleziono tak�e naczynia gliniane) i w Cay�nu Te pesi w po�udniowej Turcji (gdzie wytwarza si� ju� koraliki i szpilki z rodzimej miedzi). Nale�y przyzna�, �e w tej epoce Mezopotamia robi wra�enie rejonu nie co zap�nionego. ' Neolit Najwa�niejszym osiedlem neolitycznym w Iraku jest D�armo po�o�one na p�ce skalnej w pobli�u Czemczemalu w Kurdystanie i przekopane przez misj� Braidwooda w latach 1948-19552Z. Warstwa zasiedlona, g��boka na 7 m, dzieli si� na pi�tna�cie poziom�w; w dziesi�ciu z nich nie znaleziono naczy� glinianych. Oko�o stu pi��dziesi�ciu mieszka�c�w D�arma �y�o w domach prostok�tnych zbudowanych z taufu i licz�cych po kilka izb. Szyli ubrania ig�ami z ko�ci i potrafili prz�� lub zaplata� len i we�n�, jak mo�na s�dzi� z obecno�ci 49 glinianych okr�g�ych ci�ark�w do wrzecion. Narz�dzia kamienne w 40% wykonane by�y z obsydianu. Ostrza z krzemienia mocowano na drewnianych sierpach za pomoc� lepiszcza z bitumu; kamienie m�y�skie, �rutowniki, mo�dzierze, odciski k�os�w i zw�glonych ziaren udomowionej pszenicy i j�czmienia nie pozostawiaj� �adnej w�tpliwo�ci, �e by�a to ludno�� rolnicza. Spo�r�d ssak�w, kt�rych ko�ci odnaleziono, jedynie koza by�a ju� hodowana, inne w�a�nie starano si� udomowi� (baran) albo �owiono dla mi�sa (wieprz, gazela, byd�o pe�norogie) lub futra (nie d�wied�, wilk, lis, pantera). Znaleziono niezwykle du�o skorupek �limak�w. Soczewica, groch, wyka, �o��dzie s�u�y�y niew�tpliwie do przygotowywania g�stych zup, do kt�rych wod� gotowano w wielkich, okr�g�ych lub owalnych, znajduj�cych si� w ziemi i wy�o�onych glin� wypalon� in sitzr zbiornikach, w kt�rych za nurzano rozpalone kamienie. Zupy jedzono �y�kami z ko�ci. Inne potrawy by�y pieczone w piecach glinianych wyposa�onych w komin. Ludzie ci nosili naszyjniki z kamieni lub terakoty, bransolety z marmuru, kolczyki z muszli; u�ywali czerwonej ochry do ozdabiania cia�a lub twarzy. Odnaleziono ponad pi�� tysi�cy figurek zwierz�t (�winie?) lub nagich kobiet, na og� siedz�cych, o obfitych kszta�tach. Zmarli byli niew�tpliwie chowani na cmentarzu, kt�ry nie zosta� odkopany, ale czaszki jednego lub dwu zmar�ych tragicznie, jak si� wydaje, osobnik�w wskazuj� na typ proto�r�dziemnomorski. Datowanie w�glem radioaktywnym jest tu ma�o pewne, gdy� okres zamieszkiwania nie przekracza dw�ch-trzech wiek�w mi�dzy 7000 a 4950 r. p.n.e. Z powodu braku ceramiki na wi�kszo�ci poziom�w "og�lna prawdopodobna data" 6750 r. p.n.e., proponowana przez Braidwooda, wydaje si� do przyj�cia. Daty 6750-6500 r. p.n.e. zosta�y ustalone metod� radiow�glow� dla Ali Kusz w fazie, kt�ra nosi to imi� i nast�puje po fazie Bus Mordeh. Ali Kusz ma wiele wsp�lnego z D�armo, r�ni� si� jednak w niekt�rych wa�nych punktach: takie same domostwa, lecz tu z cegie� mu�owych suszonych; takie same narz�dzia i przybory, lecz tu tylko 2% z obsydianu; takie same ozdoby, lecz tu wyst�puj� muszle morskie i koraliki z turkusu; wreszcie podobne po�ywienie, lecz tu baran i koza ju� udomowione. Jako cechy specyficzne Ali Kusz wymie�my �lady licznych koszy uszczelnionych bitumem oraz grzebanie zmar�ych pod pod�og� dom�w w pozycji skurczonej, owini�tych plecion� mat�. Czaszki kobiet by�y deformowane. Powr��my do Kurdystanu irackiego, aby wymieni� trzecie neolityczne stanowisko wykopaliskowe nie zawieraj�ce naczy� glinianych, reprezentowane przez trzy dolne poziomy talia, w du�ej cz�ci historyczne. Jest to Szimszara, po�o�ona w g�rskiej dolinie Ma�ego Zabu, niedaleko Raniji, i przekopana przez misj� du�sk� w latach 1957-1959