- Alleluja! W samÄ porÄ dwa debile zorientowaĹy siÄ, Ĺźe sÄ dla siebie stworzeni!
- Bóg staje się żyjącą istotą, nie tym, kogo mamy się bać, ale tym, kogo mamy poważać, tym, kogo mamy kochać i witać w każdym momencie każdego dnia, a nie zaledwie przez godzinę w...
- Rośnie i rośnie, staje się coraz potężniejszy i większy, rośnie z roku na rok, poprzez wszystkie morza, dookoła całej ziemi, przez burzliwe wody i przez jasne wody, tak...
- 276 - Czy zostałaś zwolniona przez swoją byłą panią? - Właściwie nie zostałam zwolniona, ale kiedy odchodziłam, nie chciała dać mi referencji...
- Pozwoli pan, panie pułkowniku, porozmawiać ze sobą przez chwilę? Całkiem zbędne pytanie, panie burmistrzu! Przecież pan już zaczął mówić! Kiedy pan przychodzi do mnie,...
- Oliveira naparzył drugą mate, patrząc spod oka na kopertę płyty Deutsche Gramophon Gesellschaft, którą mu pożyczył Ronald, a której nie miał szans wysłuchać przez wrzaski...
- Można zrozumieć, dlaczego może on tak szybko sprowadzać sen i znikać tak gwałtownie: ulega on rozkładowi tak szybko, że udaje się go wykryć w oddechu zwierzęcia tylko przez...
- Sprzeczność między sensem działania, jaki dostrzega obserwator, a materialistyczną tezą, reprezentowaną przez samego działającego, ów brak zgodności krytykowano jako...
- Spadł ostrzem do dołu i przez moment kołysał się w tył i w przód, jakby miał zagłębić się w ziemi, jednak w chwilę później odbił się w górę, wylądował na boku i okręciwszy się...
- Natomiast do króla Węgier Środkowych Emeryka Thókolyego został wysłany przez Alego agę, jednego z agów wielkiego serdara, prześwietny emir22S z wezwaniem na wyprawę tudzież...
- Krnąbrna, lecz słaba istota, usiłująca z całą zaciekłością przesunąć oporny przedmiot przez zbyt wąskie przejście oto był symbol, w którym pan Polly poznawał udręki własne...
Alleluja! W samÄ porÄ dwa debile zorientowaĹy siÄ, Ĺźe sÄ dla siebie stworzeni!
ŻÓŁKIEW [aCOBKBA], m. rejonowe w obw. lwowskim, ok. 15 tys. mieszk.; znana od 1368 jako wieś Wynnyky; w 1598-1951 Żółkiew, a w 1951-1991 Niesterow (dla uczczenia lotnika ros., który zginął w pobliżu w 1914 walcząc z Austriakami); w XVI-XIX w posiadaniu Żółkiewskich, Sobieskich i Radziwiłłów; wśród zabytków m. in, renesansowy zamek Żółkiewskich i Sobieskich z 1594, renesansowa kolegiata z 1 606-1623 z nagrobkami m. in. rodziny Żółkiewskich, renesansowo-barokowa cerkiew św. Trójcy (Trojićka) w zespole monasterskim Bazylianów z 1612-1905 oraz renesansowo-barokowa synagoga z 1692-1700. ŻÓŁTE WODY [>KOBTi BOflH], m. rejonowe w obw. dniepropetrowskim, ponad 65 tys. mieszk.; w 1957-1989 - duma górnictwa radzieckiego" - profity z kopalni rudy uranowej: ob. bez perspektyw: pomimo likwidacji kopalni odkrywkowej nadal skażone radiacją (pył z hałd), stan zdrowotny ludności pogarsza się. duże bezrobocie (brak inwestycji); w 1648 w okolicy zwycięstwo wojsk kozacko-tatarskich pod komendą B. Chmielnickiego nad wojskami poi. ŻUK RADOSŁAW [5KYK PAflOCJIAB], ur. w 1931, architekt ukr.-kanadyjski, mieszka w Montrealu; zasłynął z projektów cerkwi zbudowanych w Kanadzie (m.in. w Winnipeg, Toronto i Calgary) i USA (Rochester); realizuje koncepcję cerkwi-twierdzy, łącząc formy geometryczne z tradycją architektury bizantyjsko-ukr. ŻUŁYNSKI MYKOŁA PKYJiHHCLKHH MH-KOJIA], ur. w 1940, krytyk i historyk literatu- k;;.. TT:- > ŻYD2 Sti in ki U (i F-" F dz bar za- X\ C: ha gr-wa na ' so póz ry; od 1991 polityk, m.in. wicepremier rządu Ukrainy; członek rzeczywisty NANU i od 1992 dyrektor jej Instytutu Literatury im. Szew-czenki w Kijowie; bada i opisuje ukr. proces literacki w XX; w pracy Iz zabuttia - w bezsmer-tia (1990) jako jeden z pierwszych przywrócił do obiegu literackiego wielu zakazanych przez Sowietów twórców ukr. ŻURAWLI" [5KYPABJH"], ukr. chór męski w Polsce, założony w 1972 przez Jarosława Po-lańskiego; wysoki poziom śpiewaczy, w repertuarze muzyka klasyczna, cerkiewna i ludowa; za nazwę posłużył tytuł piosenki Bohdana Lepkiego (słowa) i Lewka Lepkiego (muzyka), mówiącej o losie wychodźców. ŻYDZI NA UKRAINIE [eBPEIB yKPAIHI], najstarsza mniejszość narodowa i religijna na Ukrainie; na pocz. XX ok. 3 min osób na wszystkich ziemiach ukr., ob. ok. 200 tys.; osiedlali się w kilku rzutach: po upadku judaistycznego państwa Chazarów w 964 - 1016, w k. XV po wygnaniu z Niemiec przez Maksymiliana I oraz po zawarciu unii lubelskiej (1569); podejmowali działalność w dziedzinie handlu, rzemiosła i bankowości; postrzegani przez chłopów i Kozaków jako warstwa wyzyskująca, ponieśli w XVII-XVIII dotkliwe straty (w rzeziach B. Chmielnickiego zginęło ok. 100 tys., a z rąk hajdamaków ok. 50 tys.), co powodowało migrację na Zachód; masowe wyjazdy następowały wtedy, gdy wzmagała się dyskryminacyjna polityka władz (caratu i Sowietów) oraz antysemityzm ludności; w 1917-1919 ofiarą pogromów padło ok. 100 tys., a w 1941-1944 Niemcy hitlerowskie dokonały eksterminacji ok. 900 tys. Ż. ukr.; emigracja (zwłaszcza do Izraela) trwa również dziś w warunkach Ukrainy niepodległej, której polityka wobec mniejszości narodowych jest zgodna ze standardami międzynarodowymi; stworzyli na Ukrainie bogatą kulturę religijno-duchową oraz wnieśli duży wkład do dorobku Ukraińców. ŻYTIE I SŁOWO" [3KHTG I CJIOBO"], czasopismo literacko-społeczne (dwumiesięcznik, później miesięcznik) ukazujące siew 1894-1897 pod red. I. Franki we Lwowie; ewoluowało od profilu etnograficzno-folklorystycznego do li-teracko-politycznego; współpracowali z nim m. in. M. Drahomanow, Ł. Ukrainka, O. Makowej, W. Szczurat oraz Leon Wasilewski. ŻYTOMIERZ [3KHTOMHP], m. obwodowe nad rz. Teterew, ok. 310 tys. mieszk.; założony w IX, w 1320-1393 w składzie Litwy i Polski, od 1793 w Rosji; w XVIII-XIX ośrodek chasydzki; węzeł kolejowy, ośrodek przemysłowy (m. in. zakłady chemiczne, obrabiarek i mebli) oraz oświatowo-kulturalny (m.in. 2 uczelnie, 2 teatry, muzeum pisarza ros. W. Korolenki); wśród zabytków m. in. późnorenesansowa rzymskokatolicka katedra św. Zofii z 1737-1751 i sobór Przemienienia Pańskiego (Preobrażenśkyj) w stylu neobizantyjskim z 1864. ŻYWA ETYKA" [3KHBA ETHKA"], wspólnota neopogańska rozwijająca się na Ukrainie i w Rosji; za jej założycieli uważa się rodzinę Reri-chów: Mikołaja (1874-1947), jego żonę Ołenę i syna Światosława; odwołuje się m. in. do hinduizmu, teozofii J. Bławatskiej i okultystycznych wątków słowiańskich; stoi na stanowisku jedności narodów ruskich" (Rosjan, Białorusinów i Ukraińców), przypisując Rusi mistyczną rolę w dziejach ludzkości. ŻYWOPISNAJA UKRAINA" [HCHBOnHC-HA.S yKPAHHA"], seria wydawnicza zapoczątkowana w 1844 przez T. Szewczenkę; miała prezentować krajobrazy ukr., wydarzenia historyczne i sceny rodzajowe z życia ludu; ukazały się 2 zeszyty; w 1861-1862 kontynuował ją Ł. Żemczużnikow jako dodatek do czasopisma Osnowa". ŻYWOTY ŚWIĘTYCH [)KHTW CBiTTHX], zbiory biografii osób duchownych i świeckich kanonizowanych przez Kościół; trafiły na Ruś-Ukrainępo 988, później do nich wprowadzono także żywoty świętych ruskich Olgi, Włodzimierza Wielkiego, Borysa i Gleba, Feodosija Peczerskiego i in.; dzielą się na Czetji-Mineje, prologi (zbiory zwięzłych żywotów przeznaczone do odczytywania podczas nabożeństw) i pateryki (żywoty zakonników). 201 Zapomnieć, co mi gorzkie serce struło, znów Dniepr i Wisłę związać pieśni stułą, wyprostować ścieżki młodym dziejom... Józef Łobodowski Pieśń o Ukrainie Ach An. Aks A!-., i A!.. Alej Ale Ale Arrs Ar.l Ar.. Ar.. Ar. Ar,. Ar. Ar Anc-_. s Anhr*- ' Anr An;.._ Antoť "i An: An: Ani An! Ani An: An Apo.... Apos Arch i Arka Artit Artii. Ask