Z t� koncepcj� ��czy� si� tak�e kult miejsc wywy�szonych...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Wierzcho�ki wzg�rz by�y ulubionym miejscem pobytu boga niebios. W ca�ej Francji prehistorycznej ogrodzona przestrze� na szczycie wzniesienia by�a zarazem warowni� i miejscem kultu, a niekiedy s�u�y�a wy��cznie kultowi. Pierwotna wiara w si�y przyrody Przy aktualnym stanie wiedzy trudno przyporz�dkowa� tak� czy inn� wiar� okre�lonym populacjom, kt�re sk�ada�y si� na spo�eczno�� galijsk�. Takie poszufladkowanie mia�oby zreszt� wszelkie szans� okaza� si� nietrafne. Koncepcje religijne przenikaj� od jednych lud�w do innych i bardziej ni� z grup� etniczn� zwi�zane s� z pewn� formacj� cywilizacyjn�: wraz z ni� rozprzestrzeniaj� si� w�r�d rozmaitych grup etnicznych. Kult Ziemi-Matki by� wsp�lny wszystkim ludom rozpoczynaj�cym upraw� ziemi, za� kult b�stwa solarnego dotyczy� zar�wno rolnik�w, kt�rych praca s�o�cu zawdzi�cza�a rytm i plony, jak i �eglarzy, kt�rym wskazywa�o ono drog�. Musimy sobie wyobrazi� prehistoryczn� Europ� i Gali� pokryt� puszcz�, w kt�rej �yj� zwierz�ta stanowi�ce zagro�enie dla cz�owieka i jego pracy, musimy uzmys�owi� sobie ogrom wysi�k�w i stara� tych, kt�rzy pierwsi oswoili niekt�re zwierz�ta i starali si� �y� z hodowli, a �atwo zrozumiemy, dlaczego najrozmaitsze plemiona mia�y swoje �wi�te zwierz�ta i drzewa. W Galii znajdujemy �lady tych kult�w chtonicznych; najprawdopodobniej wywodzi�y si� one z miejscowej tradycji, lecz musia�y korespondowa� z analogicznymi wierzeniami naje�d�c�w celtyckich. W okresie galloroma�skim bogowie cz�sto byli przedstawiani w towarzystwie zwierz�t b�d�cych ich atrybutami: Merkury ma obok siebie barana; byk, jak si� wydaje, po�wi�cony by� Marsowi; jelenia widzimy u boku boga o imieniu Cernunnos (rogaty), kt�ry zreszt� ukazywany jest z poro�em jelenia - m�g� by� wcze�niej bogiem-jeleniem. G�owa byka bywa cz�sto przedstawiana w kamieniu lub br�zie i przewa�nie z trzema rogami zako�czonymi kulk�. Epona, bogini koni, by�a pewnie dawniej - o czym �wiadczy� mo�e jej imi� (epos = equus, ko�) - bogini�-klacz�. Imi� Artio (nied�wied�) jest zapisane na pewnej skale w lesie z okolic Trewiru, a pewna statuetka z Berna przedstawia Pierwotna wiara w si�y przyrody 239 nied�wiedzia zbli�aj�cego si� do siedz�cej bogini, kt�ra nosi imi� Artio. Na monetach widnieje czasem obraz wilka, a cz�sto dzika. Jego wizerunek znajdujemy w kilku grobach. Dzik - god�o wojskowe - sta� si� w pewnym sensie god�em ca�ego ludu galijskiego. R�wnie� ptaki - �urawie, kruki czy go��bie mia�y swoje miejsce w mitologii galijskiej. To w�a�nie boskie kruki wiod�y Bellowezusa i Sigowezusa ku krainom, kt�re mieli za zadanie podbi�; kruki i go��bie - g��wnie u Edu�w -jakby co� szepcz� bogu na ucho. Nad brzegiem Oceanu, jak podaje Strabon, mia� istnie� port zwany Portem Dw�ch Kruk�w: bia�oskrzyd�e ptaki rozstrzyga�y tam spory, odpychaj�c albo zjadaj�c placki ofiarowane przez spieraj�ce si� strony. Wszystkie te zwierz�ta, zanim zosta�y pos�a�cami czy atrybutami boskimi, by�y prawdopodobnie same uwa�ane za bog�w. Istnieje jednak wiele rozmaitych form kultu zwierz�t. W�r�d lud�w pozostaj�cych na prymitywnym etapie rozwoju rozpowszechniony jest kult znany jako �totemizm". Zwierz� uznawane jest za przodka plemienia i w zwi�zku z tym oddaje mu si� bosk� cze��, a jego wizerunek jest symbolem plemiennym. W Galii dzik, ko� czy �uraw s�u�y�y jako god�a wojenne i jako emblematy na tarczach. Zwierz�t-totem�w nie wolno by�o zabija�. Cezar wspomina, �e z tego powodu Brytowie powstrzymywali si� od spo�ywania zaj�cy i kur. Salomon Reinach natomiast wyja�nia, �e Wercyn-getoryks dlatego odprawi� swoj� jazd� z Alezji, zamiast przeznaczy� zwierz�ta do zjedzenia, poniewa� ko� by� zwierz�ciem totemicznym. Mo�na wprawdzie na to odpowiedzie�, �e na pocz�tku obl�enia, zanim zamkni�to okr��enie, w�dz Gal�w nie musia� jeszcze przewidywa� p�niejszego g�odu, a jego equites mieli przecie� za zadanie zorganizowa� now� armi�. Jedynie w pewne okre�lone dni zwierz� totemiczne bywa�o obiektem wielkiego polowania. Spo�ywaj�c je, lud wierzy�, �e na nowo jednoczy si� z bosk� istot� i tak odnawia z ni� zwi�zki krwi. Nie mamy niezbitych dowod�w, �e Galowie praktykowali rytua� tego typu. Wszystko, co mo�emy powiedzie�, to �e oddawali cze�� bosk� zwierz�tom. Mieli r�wnie� �wi�te drzewa. W inskrypcjach z obszaru pirenejskiego wzmiankowany jest deus Fagus, czyli boski buk, oraz deus Sex Arbores - sze�� boskich drzew. W okolicach Angouleme adorowany by� boski d�b - deus Robur