Alleluja! W samÄ porÄ dwa debile zorientowaĹy siÄ, Ĺźe sÄ dla siebie stworzeni!
Również w źródłach dyplomatycznych spotykamy informacje na temat oficjalnej polityki Luksemburskich Czech wobec Polski i roszczeń Jana do korony w Polsce. Jedno ze źródeł pochodzi z 1314- roku. J"est nim traktat zawarty między Janem czeskim a Ludwikiem bawarskim. Z tego dokumentu wynika, że Jan próbował zapewnić sobie pomoc sił zewnętrznych... i n domini! s... recuperandi s... que unąuam posse-dit... rex Wenceslaus... in partibus Polonie, Cracovie, Misnensi et alib i . powyższy fragment wskazuje, że roszczenia Jana dotyczą co najmniej dwóch głównych ziem polskich będących wcześniej we władaniu króla Wacława: Krakowa i Wielkopolski, przy czym termin Polonia stanowi terytorialne określenie Wielkopolski, gdyż brakuje słowa regnum. Zastanawia w dokumencie słowo partibus", co może oznaczać tylko, że w obrębie Wielkopolski chodzi o jakieś bliżej nie znane nam ziemie. Można zatem przypuszczać, że 52 podłączono tu mechanicznie ziemie pozawielkopolskie . Inny wydźwięk ma następny znany dokument,który spisano w związku z przymierzeni zawartym między Janem a Zakonem Krzyżackim w 1329 roku.Odzwierciedla on zmianę polityki Jana Luksemburskiego podobną do tej,jaką w tym samym czasie obserwowaliśmy w opiniach kroniki zbrasławskiej. Akt ten skierowany jest przeciw Łokietkowi. W dokumencie tym określa się Łokietka r e x C r a c o v i e... quod regnum ac t e r r a s alias Polonie, ad nos... i u. r e hereditario p e r- tinentes vi oc cupant... 53 Widać w nim wyraźnie od- 50 51 52 FRB, IV, 312. Regesta Bohemiae, III. 232. Por, 0. B a l z e r. Królestwo Polskie, t. II, s. 281. Autor widzi także w tym akcie zmianę programu politycznego względem roszczeń do korony w Polsce, a mianowicie ograniczenie pretensji czeskich tylko do Wielkopolski. Nie zgadza się z tym J. S u s t a, C.D.II,,, s. 468 uważając, ze jest to zbyt subtelna ideologia dla Ja-3 Luksemburskiego" i~sądzi, że nadal król czeski dąży do opanowania wszystkich ziem kich, dzierżonych kiedyś przez Wacława II. Podobnie K. Tymienłeoki, łowienie dawnego królestwa, s. 6? i n. Zupełnie skrajnie przedstawia roszczenia tsemburskie J. Baszkiewicz, Powstanie zjednoczonego państwa polskiego, s* 21°Ť zwłaszcza przypis 409, który nie mznaje próby kompromisu ł widzi trwalt zczenia czeskie dotyczące całej Polski. Powołuje się na jeden tylko dokument, w orym Jan Luksemburski odmawia Łokietkowi nawet tytułu króla krakowskiego (Preuss. kh, II, 682). Tamże, bez żadnych podstaw źródłowych, imputuje Janowi Luksembur-emu, że wspólnie z Krzyżakami i Brandenburgią jest inicjatorem rozbioru Polski. Tylko w taki sposób dopuszcza autor możliwość rezygnacji luksemburskiej z korony 'olsce o charakterze uniwersalnym. (J. Baszkiewicz, tamże, oraz s.201, P- 347). '3 KDWP, II, 1097. dzielenie Krakowa od R e g r u m Polonie, który to termin znów oznacza tylko Wielkopolskę z Innymi nieokreślonymi ziemiami. W każdym razie nie można przyjąć, że roszczenia króla Jana w 1329 roku dotyczyły całej Polski . Samo dyplomatyczne uznanie Łokietka królem krakowskim wyklucza starania Jana o Małopolskę, a termin Regnum Polonie użyty jest w znaczeniu królestwa wielkopolskiego. Od 1329 roku w dokumentach Jana Luksemburskiego dotyczących spraw polskich regularnie tytułuje się Władysława Łokietka i jego następcę Kazimierza królem krakowskim . Trwa to aż do układów trenczyńsko-wyszehradzkich, które znamy już dokładniej za pośrednictwem autobiografii Karola Luksemburskiego . W źródle tym pojawia się nowa nazwa Wielkopolski. Jan Luksemburski i Karol zrzekli się swoich pretensji do korony w Polsce Jako r e-ges Inferioris Polonie i przekazali to królestwo na 'rzecz Kazimierza regis C r a c o v i e, przy czym znajdujemy tu bliższe określenie owej Inferior Polonie, która składa się z ziemi gnieźnieńskiej, kaliskiej et aliis inferiori-bus provinciis Polonie. W ostateczności więc, po dokonaniu różnych kombinacji, zrzekli się Luk-semburgowie praw, według ich stanowiska słusznie dziedziczonych po Prze-myślidach, do Wielkopolski, która nazywana była Regnum Polonie, zarówno w znaczeniu terytorialnym, jak też ustrojowym. Zbierając rezultaty analizy rozumienia terminu Regnum Poloni a e w źródłach czeskich końca XIII i pierwszych dziesięcioleci XIV wieku możemy stwierdzić, że są różnice w rozumieniu tego terminu przez czeską opinię feudalną i oficjalnych kierowników polityki czeskiej.Różnice te są znaczniejsze w okresie od 1296 do 1306 roku. W tym okresie obserwujemy dwutorowość rozumienia terminu Regnum Polonia e. Oficjalna polityka ostatnich Przemyślidów, zmierzająca w kierunku centralizacji i unifikacji Królestwa Polskiego, wyprzedza konserwatywne spojrzenie opiniodawcy społecznego. Kronikarz wciąż widzi Regnum Poloni a e w charakterze tworu partykularnego, i to zarówno w znaczeniu ustrojowym. Jak też terytorialnym Wielkopolski. Zadecydowała o tym świadomość rozbicia dzielnicowego w Polsce oraz fakt, że koronacja Przemyśla II odbywała się w Wielkopolsce,a nie w Krakowie, który aktualnie znajdował się pod panowaniem czeskim. Duże znaczenie musiał odgrywać fakt rzeczywistej władzy Przemysła II ograniczonej do Wielkopolski i Pomorza. Skrócona tytulatura Wacława II od 1300 roku może być rozumiana jako wyraz koncepcji 54 Tak interpretuje ten dokument 0. B a l z e r. Królestwo Polskie, t. II,s.281. - Inaczej por. J. S u s t a, CD,II2, s. 469, P. 1,2. '5 KDWP.II, 1121; Regesta Bohemiae, IV, 12. Vita Caroll Quarti, s. 76. Aczkolwiek źródło to nie jest dokumentowe, lecz o charakterze narracyjnym, to zaliczyliśmy je do grupy źródeł oficjalnych. Jako autobiografia samego twórcy polityki nie może oczywiście stanowić dowodu na rozumienie terminu Regnum Poloniae przez czeskie społeczeństwo. 57 S. Kętrzyński, Królestwo wielkopolskie, s. 21 - domyśla się tu złami poznańskiej. Por. także 0. B a l'z e r, Królestwo Polskie, t. II, s. 80, 285; A. Kłodziński, W obozie cesarskim, Przegląd Polski CLIII, s. 294. królestwa uniwersalnego, chociaż w społeczeństwie czeskim wciąż było żyv partykularne rozumienie terminu Regnum Poloniae. Daje się natomiast zauważyć duży wpływ politycznej idei luksemburskie; na kronikarza zbrasławskiego od połowy lat dwudziestych XIV wieku