Tymczasem pilnego rozwi�zania wymaga�y bie��ce problemy polityczne, na kt�re ogromny wp�yw mia� rozw�j gospodarczy i demograficzny Republiki w dziewi�tnastym wieku...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Industrializacja sprawi�a, �e od pocz�tku dwudziestego wieku systematycznie ros�a liczba ludno�ci Lotaryngii, zag��bia p�nocnego i regionu paryskiego. W rezultacie dotychczasowy podzia� na Francj� zachodni� i wschodni� z wolna traci� na znaczeniu na rzecz uk�adu p�noc (gdzie dosz�o do wyra�nej radykalizacji nastroj�w spo�ecznych) - po�udnie (stanowi�ce oparcie dla centroprawicy). Do os�abienia prawicy przyczyni�o si� tak�e poparcie, jakiego udzieli�a ona podleg�emu okupantowi Pa�stwu Francuskiemu (Vichy). Jedynie nieliczne jej od�amy by�y zwi�zane z ruchem oporu. Taka postawa prawicy sprawi�a, �e w 1945 r. by�a ona organizacyjnie i moralnie ca�kowicie rozbita. Najwa�niejszy z o�rodk�w jej kon- 134 Likwidacja skutk�w wojny i pocz�tki kuniliktu Wsch�d-Zach�d 1945-1949 solidacji tworzyli w tym czasie dzia�acze by�ej Federacji Republika�skiej, drugi - aktywi�ci Alliance Democratique. Warto r�wnie� pami�ta�, i� politycy prawicowi cz�sto wyst�powali pod szyldem "umiarkowanych" czy te� "niezale�nych", a w szerszych kr�gach spo�ecze�stwa pogl�dy lewicowe nierzadko sprowadza�y si� do okazywania wrogo�ci wobec Ko�cio�a katolickiego i podejrzliwo�ci wobec polityki rz�du. Tak�e radyka�owie byli wewn�trznie sk��ceni. Ca�y ten ob�z zmierza� do przeciwstawienia si� "rewolucji ruchu oporu" i socjalizacji gospodarki. Po przeciwnej stronie uk�adu politycznego sta�a wywodz�ca si� z ruchu oporu koalicja rz�dz�ca: komuni�ci (FPK), socjali�ci (SFIO) i chadecy (MRP). MRP by�a nowym elementem francuskiej sceny politycznej. Powsta�a wiosn� 1944 r. Dwa zasadnicze za�o�enia jej programu sprowadza�y si� do demokratyzacji �ycia spo�ecznego i odrodzenia moralnego. W sferze ustrojowej opowiada�a si� za systemem parlamentarno-gabinetowym, a w dziedzinie gospodarczo-spo�ecznej optowa�a za planowaniem, szeroko zakrojon� nacjonalizacj�, interwencjonizmem pa�stwowym i rozbudowan� opiek� spo�eczn�. W pa�dzierniku 1945 r. odby�y si� pierwsze powojenne wybory powszechne. Komuni�ci zdobyli w nich 5 min g�os�w (26%), socjali�ci 4,6 min g�os�w (24%), a chadecy nieco ponad 4,5 min g�os�w (23,5%). ��cznie partie te zdoby�y oko�o 80% mandat�w, przy czym ju� same FPK i SFIO mia�y bezwzgl�dn� wi�kszo��. Z innych wa�niejszych ugrupowa� radyka�owie otrzymali 1,1 min (5,8%), a umiarkowani 2,9 min g�os�w (15%). R�wnocze�nie przeprowadzono referendum konstytucyjne. Za tym, aby nowo wybrany parlament mia� charakter konstytuanty, g�osowa�o 96,4% wyborc�w, co oznacza�o definitywne i jednoznaczne zerwanie z III Republik�. Niemniej jednak oko�o dwie trzecie wyborc�w popar�o koncepcj� genera�a de Gaulle'a, aby kadencja nowego zgromadzenia by�a ograniczona w czasie (do siedmiu miesi�cy) i zakresie prac (jedynie projekt nowej konstytucji). Powsta�y po wyborach nowy rz�d, na kt�rego czele nadal pozostawa� genera� de Gaulle, mia� charakter tr�jpartyjny, lecz nie zabrak�o w nim przedstawicieli innych ugrupowa�. Rych�o jednak, bo ju� w grudniu, dosz�o do sporu mi�dzy genera�em de Gaulle'em a nowym USA i Europa Zachodnia 135 Zgromadzeniem o wielko�� bud�etu wojskowego. Nie usatysfakcjonowany proponowanymi rozwi�zaniami, genera� z�o�y� dymisj� w styczniu 1946 r. Oceniaj�c ten okres rz�d�w de Gaulle'a mo�na stwierdzi�, i� zasadniczym jego celem by�o powstrzymanie wzrostu wp�yw�w komunist�w. Byli oni pod�wczas gro�nym przeciwnikiem politycznym, zwa�ywszy na znaczn� rol�, jak� odegrali w ruchu oporu. Peregrynuj�c do Moskwy w grudniu 1944 r. i zawieraj�c pakt ze Stalinem, de Gaulle wytr�ci� im jednak bro� z r�ki, Kreml bowiem bra� odt�d powa�niej w swych rachubach interesy Pary�a. Tymczasem w kwietniu 1946 r. Zgromadzenie przyj�o projekt nowej konstytucji, kt�ry by� wynikiem uzgodnie� pomi�dzy komunistami i socjalistami. Zasadniczym jego elementem by�o powo�anie jednoizbowego parlamentu i podporz�dkowanie mu w�adzy wykonawczej. Prezydent Republiki mia� mie� czysto reprezentacyjny zakres uprawnie�. Projekt �w zosta� odrzucony w majowym referendum (9,5 min za; 10,6 min g�os�w przeciw). W tej sytuacji w czerwcu 1946 r. dosz�o do nowych wybor�w parlamentarnych. Generalnie rzecz ujmuj�c, uk�ad si� politycznych w Republice nie uleg� zmianie, jedynie inaczej roz�o�y�y si� akcenty (dane dotycz� metropolii): FPK mia�a 5,2 min g�os�w (26,2%, 146 mandat�w), SFIO 4,2 min g�os�w (21,2%, 115 mandat�w), MRP 5,6 min g�os�w (28,1%, 160 mandat�w), radyka�owie 2,3 min g�os�w (11,5%), a umiarkowani 2,5 min g�os�w (12,8%). Zgromadzenie to powo�a�o now� komisj� konstytucyjn�, kt�ra zmodyfikowa�a dotychczasowy projekt. Pod naciskiem MRP przywr�cono w nim drug� izb� parlamentu, funkcjonuj�c� pod nazw� Rada Republiki, nieznacznie ograniczono kompetencje Zgromadzenia Narodowego oraz wzmocniono uprawnienia prezydenta, przyznaj�c mu mi�dzy innymi prawo do rozwi�zywania Zgromadzenia Narodowego. Tak zmieniony projekt Zgromadzenie uchwali�o we wrze�niu, a w pa�dzierniku 1946 r. odby�o si� referendum, w kt�rym za projektem opowiedzia�o si� nieco ponad 9 min wyborc�w (36%), przeciw 7,8 min (31,2%), lecz wstrzyma�o si� od g�osu blisko 7,9 min (31,4%) obywateli. W sumie optowa�o za nim mniej os�b ni� podczas pierwszego referendum konstytucyjnego. Przeciwny takiej ustawie 136 Likwidacja skutk�w wojny i pocz�tki konfliktu Wsch�d-Zach�d 1945-1949 zasadniczej by� r�wnie� genera� de Gaulle. Wej�cie w �ycie nowej konstytucji zapocz�tkowa�o formalnie IV Republik�. Jesieni� 1946 r