- Alleluja! W samÄ porÄ dwa debile zorientowaĹy siÄ, Ĺźe sÄ dla siebie stworzeni!
- Rośnie i rośnie, staje się coraz potężniejszy i większy, rośnie z roku na rok, poprzez wszystkie morza, dookoła całej ziemi, przez burzliwe wody i przez jasne wody, tak...
- Po cóż zgłębiać okiem bystrym Sekret woni i szorstkości, Czy nie lepiej objąć wszystko Jednorzutnym tchem miłości? Czuję świerków wonne igły, Czuję krągłość...
- Profesor bał się wszystkich młodych mężczyzn twardych, ponurych Niemców mających za sobą lata wojny i klęski ale jeszcze bardziej tych młodych, pijanych Amerykanów,...
- Ciężar Troka wcisnął koła jego rydwanu w sypki piach głębiej od pozostałych pojazdów, i, mimo że popędzane batem konie wytężały wszystkie siły, został w tyle za pierwszą linią...
- Wszystko podporządkowuje się mojej samowoli, każde zjawisko, każde działanie mogę nazwać według mego upodobania; ożywiony i nieożywiony świat utrzymywany jest na...
- Znał tam widocznie każdy krzak, korzeń, gałąź, bo spuszczał się prędko i cicho, potem jeszcze czas jakiś kroki oddalające się było słychać, wreszcie wszystko ucichło,...
- Jakie też wyjście sobie znaleźli? Jaki wniosek praktyczny podpowiedziała im ich rewolucyjna teoria? Wniosek wart wszystkich przesłanek! Oto on: im więcej ludzi...
- Odrzucam precz wszystko: dorobek wieków, biblio- teki-trupiarnie, odrzucam tak samo przeraźliwą uczoność i głębię świętych uznanych geniuszów, jak i...
- Wielbłąd przewodnik, naciskany ze wszystkich stron przez ludzi uciekających przed pałkami, bez przerwy szarpał się na sznurze trzymanym przez chudego, ciemnoskórego...
- Z tego stanu rzeczy wynika, że właściwie różne formy kompleksu niższości wytworzyć się muszą u wszystkich indywiduów, poczynając od najniższych, bo właściwie...
Alleluja! W samÄ porÄ dwa debile zorientowaĹy siÄ, Ĺźe sÄ dla siebie stworzeni!
Jest też organizatorem czasu wolnego niepełnospraw-y W swojej działalności dąży do jak naj rozległej szej integracji osób upośle-onych "myślowo ze społecznością pełnosprawnych (Krzemińska 1988). tio aznylr1 "'"Sdzynarodowym stowarzyszeniem jest EASE (European Associa-żliw -r P(r)01^ Education). Główny cel tego stowarzyszenia to stworzenie mo-1 wymiany informacji, współpracy i kontaktów międzynarodowych tym 48 wszystkim, którzy zaangażowani są w kształcenie, wychowanie i opiekę nad upośledzonymi. Zadaniem EASE jest również podtrzymywanie kontaktów z organizacjami rodziców i przyjaciół upośledzonych dzieci i dorosłych. Członkami EASE są organizacje reprezentujące szkolnictwo, opiekę społeczną, służby medyczne dla upośledzonych itp. Wnoszą one własny wkład w służbę innym i dzielą się za pośrednictwem EASE własnymi doświadczeniami, wiedzą i zdolnościami. Osiągnięcia poszczególnych organizacji sąsiadujących z sobą krajów powinny być udostępniane innym. W tym celu EASE organizuje konferencje i kursy różnego typu, rozpowszechnia publikacje, organizuje wymianę doświadczeń między poszczególnymi krajami. Ze względu na ograniczone ramy tego artykułu przedstawiłam tylko wybrane organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych w Polsce i na świecie. Zaprezentowałam ich główne cele, zadania i prowadzoną działalność. Wykazałam tym samym bardzo szeroki zakres możliwości pomocy wszystkim potrzebującym. BIBLIOGRAFIA Bank Informacji Samopomocy Społecznej KLON. Informator o organizacjach pozarządowych działających na polu pomocy społecznej (1993). Wyd. II. Warszawa. Hulek, A. (1986) Człowiek niepełnosprawny we współczesnym świecie. W: A. Hulek (red.). Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie. Warszawa: PZWL. Hulek, A. (1986a). Organizacja Narodów Zjednoczonych w służbie ludzi niepełnosprawnych. Szkoła Specjalna, 4. Hulek, A. (red.). (1993). Edukacja osób niepełnosprawnych. Warszawa: Upowszechnianie Nauki- -Oświata "UN-0". Janaszek, P. (1986). Rehabilitacja dzieci i młodzieży ze znaczną dysfunkcją narządu słuchu. W.: A. Hulek (red.), Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie. Warszawa: PZWL. Kosmalowa, J. (1986). Dziecko z wadą słuchu w społeczeństwie. W: A. Hulek (red.), Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie. Warszawa: PZWL. Krzemińska, D. (1988). Z działalności Królewskiego Towarzystwa do Spraw Upośledzonych Umysłowo Dzieci i Dorosłych "Mencap" w Wielkiej Brytanii. Sdwla Specjalna, l. Kuczyńska-Kwapisz, J. (w druku). Polski Związek Niewidomych. W: J. Pańczyk (red.), Psycho- pedagogiczne i medyczne studium terminologiczne. Nurowski, E. (1991), Polski Związek Głuchych. W: J. Pańczyk (red.). Pedagogika specjalna. Psy- chopedagogiczne i medyczne studium terminologiczne. Warszawa: IWZZ. Pomóc najbardziej osamotnionym (1994). Świat Ciszy, 3. Przyjaciel Dziecka. Wydanie specjalne, 7994. Siwecka, T. (1986). Poradnictwo rehabilitacyjne Polskiego Związku Głuchych jako ogniwo syste' mu Oświatowego. W: A. Hulek (red.), Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie. Warszaw3- PZWL. Stecewicz, A. (1986). Czynniki mające wpływ na przygotowanie dzieci z wadą słuchu do uczę się w szkole masowej. W: A. Hulek (red.). Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie. "a szawa: PZWL. , Twardowski, A. (1991). Pomoc rodzinom dzieci niepełnosprawnych. W: I. Obuchowska (re Dziecko niepełnosprawne. Warszawa: WSiP. .1 Wierzbicki, E. (1993). 30 lat serdecznej troski. Warszawa: Warszawskie Koło Polskiego Stówami szenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym. >ŤiH Z prac Zarządu Głównego PZG (1994). Świat Ciszy, 7. EWA CYBULSKA PROBLEMATYKA UPOŚLEDZEŃ SPRZĘŻONYCH WPROWADZENIE Współczesna pedagogika specjalna coraz częściej zajmuje się osobami z upośledzeniem sprzężonym: głuchoniewidomymi, słabowidzącymi i głuchymi z jednoczesnym upośledzeniem umysłowym oraz niedostosowanymi społecznie z współ-występującymi wadami słuchu, wzroku itp. Niedowładom narządu ruchu towarzyszyć może upośledzenie rozwoju umysłowego, jak również uszkodzenie analizatora wzrokowego i słuchowego, a upośledzeniu umysłowemu często towarzyszą zaburzenia mowy. Kombinacji sprzężeń jest bardzo wiele. W niniejszym artykule przedstawię tylko niektóre z nich, występujące najczęściej. Upośledzenie złożone u dziecka stanowi szczególny i trudny problem zarówno dla pedagoga specjalnego, jak i dla rodziców dziecka. W związku z tym wyłaniają się nowe potrzeby z zakresu pedagogiki specjalnej, a w szczególności potrzeba odpowiedniego przygotowania kadry kształcącej i wychowującej dziecko o złożonej niepełnosprawności. W procesie rewalidacji dzieci niepełnosprawnych z zaburzeniami sprzężonymi należy brać pod uwagę przede wszystkim zaburzenia dominujące. I tak, w przypadku sprzężeń, w których występuje upośledzenie umysłowe, właśnie ono bę- "e dominujące, ponieważ najbardziej ogranicza możliwości poznawcze i przystosowawcze jednostki. posiedzeń sprzężonych nie należy traktować jako prostej sumy poszczegól-upośledzeń, ponieważ ta nowa całość stanowi swoistą jednostkę kliniczną, '^S^ącą specyficznych metod postępowania psychopedagogicznego. P'"zypadku dziecka niewidomego czy niesłyszącego, a zarazem upośledzo-myślowo, najczęściej przyczyna uszkadzająca CUN powoduje równoczes-w tr !<- orozwoj "mysłowy i uszkodzenia analizatorów. Może ona wystąpić przed, Pfód le ^° uro^zeniu dziecka. Bardzo często są to czynniki uszkadzające ^ian ° ^S0 rozwoju. Im wcześniej zadziała czynnik uszkadzający, tym ^źyty "Godzenia są większe. Do takich czynników należą np. wirusy i pa- 50 Do chorób wirusowych przebytych przez matkę w czasie ciąży (które rzutują na rozwój dziecka) zaliczamy przede wszystkim różyczkę. Jeśli matka zachoruje w pierwszym trymestrze ciąży (często bez objawów klinicznych), a więc wtedy, gdy rozwój narządów zmysłów i układu nerwowego dziecka jest bardzo intensywny, dochodzi do ich największego uszkodzenia. Cytomegalius również może uszkodzić tkankę mózgową, oczy i słuch. Z chorób pasożytniczych, jako czynnik uszkadzający rozwój płodu, należy wymienić toksoplazmozę, która jest chorobą nabytą i podobnie jak różyczka przebiega bardzo łagodnie. (Kirejczyk 1981). Działanie czynników chemicznych, jak i wystąpienie anomalii genowych i chromosomatycznych staje się przyczyną wad wrodzonych. Na przykład zespół Ushera jest dziedziczony recesywnie. Jest to schorzenie, które w efekcie daje wrodzone uszkodzenie słuchu (w około 90% przypadków głębokie), a w późniejszym życiu osobniczym utratę wzroku na skutek barwnikowego zwyrodnienia siatkówki (pigmentozy), powodującego ubytki w polu widzenia, aż do widzenia lunetowego. Około 40