Tak naprawd� ta pustynia by�a dzie�em cz�owieka, kt�ry robi�c wszystko, aby zwi�kszy� wydajno�� gleby, doprowadzi� do wyni- szczenia istniej�cego area�u...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Tak�e zbyt liczne stada byd�a wypasano na olbrzymich pastwiskach, powsta�ych wskutek wycinania drzew i �ywop�ot�w, kt�re wcze�niej tworzy�y naturalne granice mi�dzy nimi. Wkr�tce plony zmniejszy�y si� znacznie, a zwierz�ta zacz�y chorowa�. Wielu opu�ci�o te strony, bo nie by�o w stanie nad��y� ze sp�acaniem dziesi�cin, wymuszanych przez miasto, a ich farmy ob- r�ci�y si� w ruin�. Ostatecznie susze, nast�puj�ce jedna po drugiej, wyja�owi�y ziemi�, a burze piaskowe rozwia�y pozosta�e nieliczne warstwy urodzajnej gleby, niszcz�c wszystko, co �y�o, i pokrywaj�c domostwa br�zowocze- rwonym ca�unem. Proces zag�ady trwa� wiele lat, a� w ko�cu nie pozosta�o nic, tylko par� �cie�ek po�r�d spustoszonej ziemi i po- rzucone ruiny dom�w. Wy�ania�y si� one nagle po�r�d pustkowia. Le��ce w nie�adzie kamienie i po�amane belki wybieli�o s�o�ce. Wysuszy�o ono tak�e widoczne gdzienie- gdzie na pustyni szkielety, kt�re z kolei przypomina�y 0 tym, �e s�abo wyekwipowanych podr�nik�w czeka �mier� w drodze do celu. Sam fakt, �e miasto po�o�one po�rodku takiej g�uszy w og�le prze�y�o, by� dosy� niezwyk�y. Cud przetrwania zawdzi�cza� nale�a�o dw�m czynnikom. Pierwszy z nich nosi� prozaiczn� nazw� Br�zowej Rzeki, kt�rej woda p�yn�a z zachodu, z g�r, przeciskaj�c si� meandrami przez Martwe Ziemie, staj�c si� przy tym coraz brudniejsza, cieplejsza 1 bardziej oci�a�a. Jednak i tak by�a pot�na, osi�gaj�c Xantium, po�o�one wewn�trz jej wielkiego zakola. Do brzeg�w przytula�y si� jeszcze nieliczne ma�e rolnicze enklawy, ale w�a�ciwie tylko woda pobierana z rzeki mia�a dla miasta istotne znaczenie. System zbiornik�w, cystern i filtr�w uruchamianych pompami, si�� niewolnik�w czy zwierz�t, zabezpiecza� potrzeby ludno�ci w tym wzgl�dzie. Drug� przyczyn�, dzi�ki kt�rej Xantium przetrwa�o, by� fakt, �e jego zarz�dcy wyspecjalizowali si� w bezlitosnym wykorzystywaniu reszty cesarstwa. Miasto pobiera�o trybut od ka�dej, nawet najmniejszej osady. Pieni�dze, �ywno��, wszelakie towary nap�ywa�y do stolicy z najodleglejszych region�w. �ci�ganie tych d�br egzekwowa�a militarna pot�ga i polityczny nacisk, mo�liwy dzi�ki dalekosi�nym wp�ywom i tradycjom handlowym zawsze pot�nego cesar- stwa. Ka�dego dnia dziesi�tki konwoj�w przemierza�y Martwe Ziemie albo wolno �eglowa�y zamulon�, kr�t� rzek�, dostarczaj�c wszystkiego, czego miasto sobie tylko �yczy�o, poczynaj�c od podstawowego zaopatrzenia, a ko�- cz�c na najbardziej wyrafinowanych zbytkach, uwa�anych za przynale�ne cesarskiej stolicy. Baylin nie w�tpi�, �e ten ruch wzm�g� si� jeszcze w ostatnim miesi�cu, kiedy miasto przygotowywa�o si� do nadchodz�cych uroczysto�ci. Podr�nik odetchn�� z ulg�, kiedy Xantium pojawi�o si� wreszcie na horyzoncie. Niezliczon� ilo�� razy zbli�a� si� ju� do serca cesarstwa, nadje�d�aj�c z r�nych stron i o ka�dej porze roku, ale widok stolicy zawsze robi� na nim du�e wra�enie. Xantium wy�ania�o si� jak ogromna g�ra, warstwa po warstwie, pot�niej�c w miar� jak Baylin podje�d�a� coraz bli�ej. Najpierw ukazywa� si� wzniesiony na samym szczycie zamek zwany Iglicami, a na ko�cu pot�ny mur miejski, kt�rego widok oznajmia� kres po- dr�y. Z daleka miasto wygl�da�o zupe�nie nierealnie. Przypo- mina�o du�� grup� chmur albo sprawia�o wra�enie niesa- mowitej fatamorgany, ale z ka�dym krokiem kszta�ty stawa�y si� coraz bardziej wyraziste. W ci�gu dnia, na pierwszy rzut oka budowle zlewa�y si� w jednolit� bia�� mas�, kt�ra dopiero p�niej ods�ania�a zaskakuj�cy kola� wielu r�nych odcieni. W nocy magiczny �ar, bij�cy z g�ry, rozpada� si� w oczach nadje�d�aj�cych podr�nik�w na tysi�ce �wietlnych punkt�w, co sprawia�o wra�enie, jak gdyby jeden ze starych bog�w przyozdabia� gigantyczne drzewo girlandami gwiazd. Xantium le�a�o na po�udniowym brzegu rzeki, wewn�trz jej pot�nego zakola, tak �e przez trzy czwarte jego obwodu mury uk�ada�y si� r�wnolegle do brzegu rzeki, w odleg�o�ci oko�o stu krok�w. Podr�ny m�g� zbli�y� si� do miasta od po�udniowej strony, przekraczaj�c jedn� z dw�ch Wielkich Bram. Wszystkie szlaki, wiod�ce przez p�nocny obszar Martwych Ziem, zbiega�y si� w dw�ch miejscach, w kt�rych wybudowane by�y mosty - jeden od wschodu, drugi za� od p�nocnego zachodu. Te z kolei prowadzi�y do dw�ch innych bram, pot�nych konstrukcji z metalu i drewna, tworz�cych kamienne portale i strze�onych przez wie�e obronne. Bramy zamykano rzadko, nawet w nocy, tak wielka by�a wiara w si�y miejskiego garnizonu. Mury wykonano z bladoszarego kamienia, z wygl�du przypominaj�cego kryszta�. W �wietle s�onecznym l�ni�y i migota�y, chocia� i ich nie oszcz�dzi� osad z natarczywego czerwonego kurzu. Kamienne �ciany by�y rzeczywi�cie pot�ne, wysokie na dwadzie�cia krok�w i grube na dziesi�� przy podstawie. Masywne bloki, zwie�czone blankami i g�sto usiane wie�yczkami, tworzy�y nieforemne ko�o, sp�aszczone od p�nocnego zachodu i po�udniowego wscho- du. Mury wzni�s� nadludzki, niewyobra�alny trud tysi�cy rzemie�lnik�w i niewolnik�w ju� wieki temu i odt�d nigdy nie przem�g� ich �aden naje�d�ca. Tak naprawd� nikt nie pr�bowa� nawet oblega� Xantium. Jedyn� s�ab� stron� miasta by�o ca�kowite uzale�nienie od dostaw z innych cz�ci cesarstwa. Ale pot�ny zbiornik, znajduj�cy si� na i i p�noc od miasta, na �atwym do obrony kawa�ku ziemi pomi�dzy murami i rzek�, zabezpieczony jeszcze przez osobne odga��zienie mur�w, schodz�ce do samego koryta, a tak�e pot�ne cysterny umieszczane w obr�bie podgrodzia, zapewnia�y dostateczne zaopatrzenie w wod�. W dodatku Xantium utrzymywa�o w pogotowiu kilkana�cie du�ych sk�ad�w z �ywno�ci� i innymi artyku�ami pierwszej potrze- by. W przypadku najazdu, podczas gdy mieszka�cy spokoj- nie tuczyliby si� zgromadzonymi zapasami, oblegaj�ca armia musia�aby sprowadza� �ywno�� z bardzo daleka, wioz�c j� wiele mil przez pustk� Martwych Ziem. W �rodku miasto rozwin�o si� na rozleg�ym sto�ko- watym wzg�rzu, kt�rego pochy�o�� wzrasta�a w miar� zbli�ania si� do centrum