- �piewaj, stary wieszczu!>> PIE�� WAJDELOTY Kiedy zaraza Litw� ma uderzy�, Jej przyj�cie wieszcza odgadnie �renica; Bo je�li s�uszna wajdelotom...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Stra�nicy zamk�w oczy pod he�m kryj�, 160 A psy wie�niak�w, zarywszy pysk w ziemi, Kopi�, �mier� wietrz� i okropnie wyj�. Dziewica st�pa kroki z�owieszczemi Na sio�a, zamki i bogate miasta; A ile razy krwaw� chustk� skinie, Tyle pa�ac�w zmienia si� w pustynie, Gdzie nog� st�pi, �wie�y gr�b wyrasta. Zgubne zjawisko! - Ale wi�cej zguby Wr�y� Litwinom od niemieckiej strony Szyszak b�yszcz�cy ze strusimi czuby 170 I p�aszcz szeroki, krzy�em naczerniony. Gdzie przesz�y stopy takiego widziad�a, Niczym jest kl�ska wiosek albo grod�w: Ca�a kraina w mogi�� zapad�a. Ach! kto litewsk� dusz� m�g� ochroni�, P�jd� do mnie, si�dziem na grobie narod�w, B�dziemy duma�, �piewa� i �zy roni�. O wie�ci gminna! ty arko przymierza Mi�dzy dawnymi i m�odszymi laty: W tobie lud sk�ada bro� swego rycerza, 180 Swych my�li prz�dz� i swych uczu� kwiaty. Arko! ty� �adnym niez�amana ciosem, P�ki ci� w�asny tw�j lud nie zniewa�y; O pie�ni gminna, ty stoisz na stra�y Narodowego pami�tek ko�cio�a, Z archanielskimi skrzyd�ami i g�osem - Ty czasem dzier�ysz i miecz archanio�a. P�omie� rozgryzie malowane dzieje, Skarby mieczowi spustosz� z�odzieje, Pie�� ujdzie ca�o, t�um ludzi obiega; 190 A je�li pod�e dusze nie umiej� Karmi� j� �alem i poi� nadziej�, Ucieka w g�ry, do gruz�w przylega I stamt�d dawne opowiada czasy. Tak s�owik z ogniem zaj�tego gmachu Wyleci, chwil� przysi�dzie na dachu: Gdy dachy run�, on ucieka w lasy I brzmi�c� piersi� nad zgliszcza i grody Nuci podr�nym piosenk� �a�oby. S�ucha�em piosnek - nieraz kmie� stoletni, 200 Tr�caj�c ko�ci �elazem oraczem, Stan�� i zagra� na wierzbowej fletni Pacierz umar�ych; lub rymowym p�aczem Was g�osi�, wielcy ojcowie - bezdzietni. Echa mu wt�rz�, ja s�ucha�em z dala, Tym mocniej widok i piosnka roz�ala, �em by� jedynym widzem i s�uchaczem. Jako w dzie� s�dny z grobowca wywo�a Umar�� przesz�o�� tr�ba archanio�a, Tak na d�wi�k pie�ni ko�ci spad mej stopy 210 W olbrzymie kszta�ty zbieg�y si� i zros�y. Z gruz�w powstaj� kolumny i stropy, Jeziora puste brzmi� licznymi wios�y I wida� zamk�w otwarte podwoje, Korony ksi��t, wojownik�w zbroje, �piewaj� wieszcze, ta�czy dziewic grono - Marzy�em cudnie, srodze mi� zbudzono! Znikn�y lasy i ojczyste g�ry. My�l znu�onymi ulatuj�c pi�ry Spada, w domow� tuli si� zacisz�; 220 Lutnia umilk�a w otr�twia�ym r�ku, Sr�d �a�osnego sp�rodak�w j�ku Cz�sto przesz�o�ci g�osu nie dos�ysz�! Lecz dot�d iskry m�odego zapa�u Tl� w g��bi piersi, nieraz ogie� wzniec�, Dusz� o�ywi� i pami�� o�wiec�. Pami�� na�wczas, jak lampa z kryszta�u Ubrana p�dzlem w malowane obrazy, Chocia� j� za�mi py� i liczne skazy, Je�eli �wiecznik postawisz w jej serce, 230 Jeszcze �wie�o�ci� barwy zn�ci oczy, Jeszcze na �cianach pa�acu roztoczy Kra�ne, acz nieco przy�mione kobierce. Gdybym by� zdolny w�asne ognie przela� W piersi s�uchacz�w i wskrzesi� postaci Zmar�ej przesz�o�ci; gdybym umia� strzela� Brzmi�cymi s�owy do serca sp�braci: Mo�e by jeszcze w tej jedynej chwili, Kiedy ich piosnka ojczysta poruszy, Uczuli w sobie dawne serca bicie, 240 Uczuli w sobie dawn� wielko�� duszy I chwil� jedn� tak g�rnie prze�yli, Jak ich przodkowie niegdy� ca�e �ycie. Lecz po co zbieg�e wywo�ywa� wieki? - I swoich czas�w �piewak nie obwini, Bo jest m�� wielki, �ywy, niedaleki, O nim za�piewam, uczcie si�, Litwini! Umilkn�� starzec i doko�a s�ucha, Czy Niemcy dalej pozwol� mu �piewa�; W sali doko�a by�a cicho�� g�ucha, 250 Ta zwyk�a wieszcz�w na nawo zagrzewa�. Zacz�� wi�c piosnk�, ale innej tre�ci, Bo g�os na spadki wolniejsze rozmierza�, Po strunach s�abiej i rzadziej uderza� I z hymnu zst�pi� do prostej powie�ci. POWIE�� WAJDELOTY Sk�d Litwini wracali? - Z nocnej wracali wycieczki, Wie�li �upy bogate, w zamkach i cerkwiach zdobyte. T�umy bra�c�w niemieckich z powi�zanymi r�kami, Ze stryczkami na szyjach, bieg� przy koniach zwyci�c�w; Pogl�daj� ku Prusom i zalewaj� si� �zami, 260 Pogl�daj� na Kowno - i polecaj� si� Bogu. W mie�cie Kownie po�rodku ci�gnie si� b�onie Peruna, Tam ksi��ta litewscy, gdy po zwyci�stwie wracaj�, Zwykli rycerzy niemieckich pali� na stosie ofiarnym. Dwaj rycerze pojmani jad� bez trwogi do Kowna, Jeden m�ody i pi�kny, drugi latami schylony. Oni sami �r�d bitwy hufce niemieckie rzuciwszy Mi�dzy Litwin�w uciekli; ksi�� Kiejstut ich przyj��, Ale stra�� otoczy�, w zamek za sob� prowadzi�. Pyta, z jakiej krainy, w jakich zamiarach przybyli. 270 <