Pe�no jest tam srebra, z�ota, diament�w i innych drogich kamieni, kt�rych pilnuje sam diabe�...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Skarby te -to pieni�dze bogaczy, pochodz�ce z wyzysku ch�op�w i dlatego tylko biedni ludzie mog� je bra� na op�dzenie swych najpilniejszych potrzeb. Ale nie wi�cej, gdy� w przeciwnym wypadku zbyt chciwego czeka �mier� w ci�gu najbli�szych trzech dni. Inny zn�w diabe� czyha na mo�cie na najbardziej zatwardzia�ych grzesznik�w, a gdy kt�rego z nich zobaczy w pobli�u, porywa go, leci nad Czarny Staw w Tenczynku i tam go topi. KRAKOWSKIE PODANIA, LEGENDY I ZWYCZAJE 279 NA S�DZIE BISKUPIM W LIPOWCU Babice-zamek �Lipowiec" (wgj. Tajemnice..., 1972 r.) Kiedy nastaje p�noc, ruiny zamku �Lipowiec" o�ywaj�. Brz�cz� �a�cuchy, zgrzytaj� zawiasy, s�ycha� chrz�st zbroi i pokrzykiwania stra�y. Na drodze, prowadz�cej do bramy wjazdowej, majaczy czarna kareta, zaprz�ona w cztery kar� konie. Przez opuszczony most zwodzony, rozwarte szeroko bramy, w�r�d stoj�cych na baczno�� stra�nik�w, kareta wje�d�a na niewielki dziedziniec zamkowy, gdzie gwa�townie zatrzymuje si�. To z Krakowa do swego zamku przybywa w�a�nie okrutny biskup, wraz z orszakiem s�dzi�w. Wszyscy maj� g�owy nakryte czarnymi kapturami. Jedna ze zjaw z trudno�ci� utrzymuje si� na nogach, gdy� ci�gnie za sob� ci�kie �a�cuchy. To skazany przez s�d biskupi na �mier� g�odow� wi�zie�, kt�ry odwa�y� si� krytykowa� ksi�y i Ko�ci� oraz g�osi�, �e rzeczywista tre�� Ewangelii jest inna od oficjalnie podawanej. Skrzypi ko�owr�t w g�rnej cz�ci zamkowej wie�y i nieszcz�snego wi�nia spuszczaj� na samo dno turmy bez wyj�cia. Ale ledwie odeszli oprawcy, c�rka dozorcy warowni po kryjomu dostarcza wi�niowi kobiece szaty, pomaga mu wydosta� si� z wie�y i umkn�� z zamku. Zaraz potem piej� pierwsze koguty. Ziemia na dziedzi�cu rozst�puje si�, I 280 JULIAN ZINKOW rozwiera si� w niej szeroka szczelina i w tej czelu�ci znika ca�a kareta wraz z ko�mi. To zapadli si� w ziemi� duchowni s�dziowie wraz ze swym biskupem. D3P Biskup Jan Muskata na prze�omie XIII i XIV w. na wzg�rzu w Babicach wybudowa� murowany zamek �Lipowiec", a w nim stoj�c� do dzi�, ow� wysok� na oko�o 30 m wie��, od pocz�tku spe�niaj�c� rol� turmy wi�ziennej dla os�b skazanych na �mier� g�odow�. Kardyna� Zbigniew Ole�nicki w XV w, przebudowa� zamek, przeznaczaj�c go dla przest�pc�w stanu duchownego. Najgorsz� s�aw� uzyska� zamek �Lipowiec" w XVI w., jako miejsce odosobnienia dla duchownych, czynnie g�osz�cych i propaguj�cych zasady reformacji, czyli tzw. �nowinki". Podanie, kt�re wy�ej przytoczyli�my, wi��e si� - by� mo�e - z osadzeniem w 1550 r. w tym zamku, przez biskupa Samuela Maciejowskiego, W�ocha z Mantui - Franciszka Stankara, ucznia s�ynnego reformatora religijnego, Ulricha Zwinglego. Stankar by� profesorem j�zyka hebrajskiego w Akademii Krakowskiej. Dzi�ki pomocy przyjaci� i zwolennik�w jego nauki, w tym poety Andrzeja Trzycieskiego, zdo�a� zbiec z wi�zienia, spu�ciwszy si� z okna zamku na sznurze, skr�conym z poci�tych chustek. Okoliczno�ci tego wydarzenia do z�udzenia przypominaj� tre�� podania. A mo�e w�a�nie na tej kanwie zosta�o ono osnute? O JURAJSKIM JANOSIKU Skar�yce (wg Tygodnia - Piotrk�w, 1894 r.; uzupe�nione wg J. Pierzcha�y Legenda..., 1962 r.) og�o mie� swojego Janosika polskie Podhale? mog�a S�owacja? Mo�e wi�c mie� swojego i jurajska kraina... �Jurajski Janosik" posmakowa� w najdzikszych, najbardziej niedost�pnych i najbardziej tajemniczych okolicach Wy�yny Krakowskiej. By� mo�e, �wiadomie nawet pragn�� nawi�za� do tutejszych ludowych tradycji i poda� o zb�jcach, m�cicielach, diab�ach i tym podobnych historii. By� mo�e te�, opowiadaniom o zb�jcach i m�cicielach pragn�� nada� autentyczn� rang�. W ka�dym razie w drugiej po�owie XIX w. zjawi� si� ko�o Skar�y� i Okiennika Du�ego cz�owiek o nazwisku Mularski i zaszy� si� w�r�d niezliczonych ilo�ci �piekielnych ska�", w towarzystwie �ony, trzech syn�w i c�rki. Zaszy� si�, ale nieraz i ujawnia� jako dobroczy�ca ubogich: to kt�rego� za darmo przyodzia�, to kogo� g�odnego nakarmi� albo b�d�cemu w finansowej 282 JULIAN ZEMKOW potrzebie da� pieni�dze, bez ��dania ich zwrotu