- Alleluja! W samÄ porÄ dwa debile zorientowaĹy siÄ, Ĺźe sÄ dla siebie stworzeni!
- Jednak w świetle wspomnianego już wzrostu ceny skórek wężowych do 150 PLN krajowi producenci otrzymają jedynie 50 PLN (200 PLN - 150 PLN)...
- Jeśli więc uznamy słuszność tych dwóch rozróżnień, to czy muzyka jest zachowaniem symbolicznym? Susanne Langer utrzymuje, że muzyka i jest, i nie jest symboliczna, jednakże...
- Bogu-Słońcu składano liczne ofiary, jednak w przeciwieństwie do krwawej religii Azteków, obrzędy religijne Inków nie pochłonęły nawet niewielkiej części tych istnień...
- Takich jednakowoż w filozofii nie ma i być nie może -ani nieomylnych, chwalić Boga, ani takich, co mają w swoim zakresie wiedzę pełną - jako że nikt dobrze nie wie, co by to znaczyć...
- - Jeszcze, widząc mnie porządnie ubranego, z pasem litym, a szczycąc się, iż z polskiej krwi pochodzi, oświadczył mnie, z wielką jednak delikatnością, że bardzo byłby...
- Wprowadzając w tym punkcie historii powieściowego Warda na zjazd kiwanisów, Dos Passos wybiega jednak nieco w przyszłość, gdyż pierwszy klub kiwanisów powstał w...
- Wyobrażam sobie jak czytał to Koba, wiedząc doskonale, co tamten na niego wygadywał - całkiem niedawno, za granicą! Prag- matyk Koba nie rozumiał jednak, że Bucharin...
- Spadł ostrzem do dołu i przez moment kołysał się w tył i w przód, jakby miał zagłębić się w ziemi, jednak w chwilę później odbił się w górę, wylądował na boku i okręciwszy się...
- Nieskore jednak będą one łazęgi do złego uczynku w stosunku do mej świątobliwej osoby, gdyż psalm Boży chronić mnie będzie jako puklerz obronny...
- Jednak dzisiejszej nocy, kiedy powinna przygotowywać duszę do najbardziej'uroczystej chwili swego życia, miała poczucie, że jest odcięta od źródła wiary, która zawsze...
Alleluja! W samÄ porÄ dwa debile zorientowaĹy siÄ, Ĺźe sÄ dla siebie stworzeni!
samosprzężenia zwrotnego (funkcję informacji zwrotnej zaczynają pełnić własne wyobrażenia jednostki), a w rezultacie do zaburzeń komunikacji nie zostało dotychczas zweryfikowane badaniami empirycznymi (por. Ruesch i Bateson, 1968). Podstawy psychopatologii opartej na założeniach teorii komunikacji proponują także Adams (1971), HochiZubin(1958) oraz Scheflen (1981), ale ich koncepcje nie cieszą się popularnością. O ciągłej dominacji tradycyjnego myślenia w światowej psychiatrii klinicznej świadczy także fakt, iż pierwsza próba niestety niezbyt udana opracowania podręcznika psychiatrii systemowej (Menninger 123 i in., 1963), nastąpiła dopiero po trzydziestu latach od chwili ukazania się fundamentalnej pracy Bertalanffy'ego o ogólnej teorii systemów. I do dnia dzisiejszego, czyli po dalszych czterdziestu latach, pozostał zresztą jedynym i prawie już zapomnianym dziełem z zakresu psychiatrii. Zainteresowanie zastosowaniem podejścia systemowego obserwuje się również na gruncie psychiatrii polskiej, a dotychczasowe propozycje dotyczą modelowania zjawisk psychicznych (T. Bilikiewicz, 1971), ujęcia cybernetycznego nerwic (Grochmal-Bach, 1971), modelu probabilistycznego czynników patogennych (Grochmal-Bach, 1982), roli metabolizmu informacyjnego i energetycznego w genezie chorób afektywnych (Kępiński, 1974; por. też: Jakubik, 1980), systemowego ujęcia zespołu paranoidalnego (Jakubik, 1989a; Jaroszyński, 1985; Rzewuska, 1988, 1992), terapii rodzin (Czabała, 1988; Barbaro, 1992), teoretycznego modelu histerii (Jakubik, 1979) oraz zaburzeń osobowości (Jakubik, 1978, 1979, 1987a, 1987b, 1997, 2002c). Większość hipotez, stanowiących bezpośrednią implikację przyjętego teoretycznego modelu systemowego zaburzeń osobowości, zweryfikowano w badaniach empirycznych naszego zespołu (Andrzejczyk i in., 1983; Dauksza, 1987; Jakubik, 1987b; Jakubik i Czyżyków, 2001; Jakubik i Łaszewska, 2001; Jakubik i in., 1990a, 1990b, 1991, 1993; Kamińska, 1990; Szczepańska, 1990). W pewnym stopniu współbieżna z podejściem systemowym jest komunikacyjna (strukturalna) koncepcja zaburzeń nerwicowych Aleksandrowicza (1988). Systemowy punkt widzenia reprezentuje także Rogiewicz (1989), który w oparciu o regulacyjną teorię osobowości Reykowskiego przedstawił patogenezę osobowości autystycznej, neurotycznej i nerwic oraz zasady psychoterapii tych zaburzeń. Metodologia systemowa bez wątpienia nie może stanowić swoistego, uniwersalnego panaceum na wszystkie słabości i dylematy współczesnej psychiatrii. Nie traktując jednakże ogólnej teorii systemów jako jedynej metody rozwiązywania wszelkich problemów psychiatrycznych co słusznie podkreślają A. Bilikiewicz i Stojek (1986) trudno nie przyznać, że ujęcie systemowe może z pewnością pomóc w rozstrzygnięciu wielu, nierzadko zasadniczych kwestii i zagadnień, których nieznajomość stanowi istotny czynnik hamujący dalszy rozwój psychiatrii klinicznej. Dążąc do wypracowania najbardziej adekwatnego i wartościowego teoretycznego modelu systemowego zaburzeń psychicznych, nie wolno jednak pominąć ani też zbyt dowolnie przekształcać podstawowych założeń teorii systemów, zwłaszcza w odniesieniu do właściwości samego systemu żywego, jakim jest jednostka ludzka. Z czysto biologicznego punktu widzenia, twierdzi Bertalanffy (1950a, 1950b, 1976), człowiek jest dynamicznym systemem otwartym, a jego naj- 124 ważniejszymi właściwościami są dynamiczność, zmienność i nastawienie rozwój, spoistość (tj. niepodzielna i zupełna integralność wewnętrzna), mechanizacja (progresywna segregacja), centralizacja (zasada dominacji), strukturalizacja i hierarchiczny porządek (tj. tworzenie podsystemów na niższym poziomie), ekwifinalność (osiąganie stanu końcowego), allome-tria zjawisk metabolicznych, morfogenetycznych i wzrostu (ścieranie się procesów anabolicznych i katabolicznych). Dlatego przyjęty wcześniej przez siebie matematyczny model systemu uznał on za niewystarczający w przedstawianiu jednostki ludzkiej, która jest skomplikowanym układem złożonym z wielu podsystemów połączonych licznymi sprzężeniami zwrotnymi. Umożliwiają one zachowanie homeostazy i adaptowanie się do zmiennych warunków środowiska (otoczenia systemu). Podkreśla, że poziom ludzkiej organizacji jako systemu posiada względną autonomię funkcjonalną w stosunku do hierarchicznie niższych poziomów. Człowieka można najpełniej opisać wraz z otoczeniem świata organizmów, wartości, kultury i symboli. Laszlo (1972, 1978), korzystając z założeń ogólnej teorii systemów, skonceptualizował systemowy obraz człowieka w ramach stworzonej przez siebie systemowej wizji świata. Pomniejszając naczelne miejsce jednostki ludzkiej we wszechświecie, twierdzi on, że w hierarchicznej strukturze świata jest ona tylko elementem zarówno twórczej, jak i destruktywnej przyrody. Człowiek z pochodzenia jest organizmem biologicznym, z zawodu nośnikiem ról społecznych" (Laszlo, 1978, s. 99), ale jako organizm żywy stanowi względnie autonomiczny system samoorganizujący się. Głównymi dynamicznymi procesami samoorganizacji są samoodnawianie się tj. zdolność do ciągłej odnowy i wymiany składników z jednoczesnym utrzymywaniem integralności i stabilności ogólnej struktury oraz samotranscendencja, czyli zdolność twórczego przekraczania swoich ograniczeń fizycznych i psychicznych. Organizm ludzki podlega adaptacji, przez tzw. proces transakcji, jeżeli zmiany środowiskowe trwają dłuższy czas. Człowiek ma swoiste właściwości wyróżniające go spośród innych organizmów: świadomość, myślenie abstrakcyjne, język, uczucia, symbole. Czymś charakterystycznym dla człowieka jest również cały świat kultury, sztuki i wartości. Zdaniem Millera (1969, 1980) człowiek jako system żywy ma następujące właściwości: stanowi system konkretny (rzeczywisty), czyli nieprzypadkowe nagromadzenie energomaterii w pewnym obszarze czasoprzestrzeni fizycznej, organizowanej we współdziałające, wzajemnie powiązane podsystemy. 125 Ś Jest systemem otwartym, tzn