Wreszcie do warunk�w tych nale�y istnienie niesprzecznego wzmacniaj�cego wzoru sankcji, kt�rego celem jest utrwalenie nowej orientacji, wyra�onej w kategoriach tych...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Te same warunki mo�na sformu�owa� nieco inaczej stwierdzaj�c, �e ka�dy czynnik terapeutyczny musi by� zdolny do funkcjonowania na dw�ch poziomach w stosunku do internalizacji i instytucjonalizacji wa�nych sk�adnik�w kulturowych. Z jednej strony musi szuka� oparcia w wy�szym, zinstytucjonalizowanym poziomie, kt�rym w przypadku psychiatrii b�dzie, dojrza�a"osobowo��. Terapeuta nie mo�e da� si� wci�gn�� w, patologiczne"oczekiwania swego pacjenta w tym sensie, by na te oczekiwania reagowa� w spos�b przez pacjenta po��dany. Terapeuta musi twardo, sta� przy swoich"warto�ciach i normach. Z drugiej za� strony musi on umie�, wczu� si�"w dewiacyjne k�opoty swego pacjenta, kt�re w przypadkach spotykanych w psychiatrii maj� zwykle charakter psychologicznie regresywny. Musi on umo�liwi� pacjentowi wyra�enie jego postaw i nie dopu�ci� do tego, by to wyra�enie zawa�y� mia�o na jego og�lnej postawie wobec pac lenta. Wracaj�c do sprawy duchownego trzeba stwierdzi�, �e jako przyw�dca zbiorowo�ci religijnej ma on ograniczone mo�liwo�ci pe�nienia opisanej tu roli w tym samym sensie, w jakim cz�onek rodziny ma ograniczone mro�liwo�ci pe�nienia roli psychiatry. Jest on z natury rzeczy bardziej zainteresowany systemem sankcji, od kt�rego zale�y funkcjonowanie powie. Ew. Choroby psychiczne i, rozbicie duchowe". 393. l�onej mu zbiorowo�ci. Jest on odpowiedzialny za w�a�ciwe uczestniczenie wiernych w obrz�dach rytualnych, za w�a�ciw� interpretacj� nauki ko�cio�a i za w�a�ciwe post�powanie moralne. Wobec zachowa� i postaw dewiacyjnych musi on przede wszystkim okazywa� dezaprobat�. Co wi�cej, na og� proces wdra�ania danego systemu sankcji przeprowadza on publicznie, w obr�bie ca�ej zbiorowo�ci. Wymogi stawiane przez rol� przyw�dcy kolektywu stwarzaj� zbyt wysok� barier� efektywnemu pe�nieniu tolerancyjnej i pomocnej roli, terapeuty", a tak�e czynnikowi dyskusyjno�ci (tentativeness) , kt�ry nieod��cznie zwi�zany jest z selektywnym nagradzaniem. Do�wiadczenia psychologiczne wykaza�y, �e funkcje te pe�nione s� najlepiej w�wczas, gdy s� oddzielone od funkcji realizowania sankcji i �e instancje pe�ni�ce te dwa typy fankcji powinny by� od siebie wzgl�dnie odseparowane przez odraniczeme ��czno�ci, maj�ce tak d�ug� tradycj� w zawodach medycznych. Jest zupe�nie oczywiste, �e dewiacyjne marzenia pacjenta nie powinny by� znane jego rodzinie. Uwa�am, �e w sensie psychologicznym duchowny jest postaci�, rodzicielsk�"i �e dla jednostki bardzo wa�ne jest posiadanie kogo�, przed kim mo�na wyrazi� swe w�tpliwo�ci religijne z gwarancj� dyskrecji wobec duchownego, kt�ry w razie dowiedzenia si� o nich, przejawia�by du�e sk�onno�ci do wywarcia presji i, poprawienia"dewiacji. Wydaje mi si�, �e wykaza�em wystarczaj�co jasno, i� powinna istnie� grupa ludzi zupe�nie odmiennych od duchownych parafialnych i nie b�d�ca grup� pomocnicz� w stosunku do tych duchownych. S�dz�, �e wskazany by�by nawet jeszcze dalszy krok: niezale�no��-przynajmniej formalna lej grupy ludzi od jakiegokolwiek wyznania. Pozostaje oczywi�cie bardzo powa�na sprawa zgody r�nych grup wyznaniowych na wkraczanie w intymne problemy religijne wierhychos�b nie zwi�zanych organizacyjnie z danym wyznaniem. Wydaje mi si� jednak, �e istnienie pod�o�a w postaci religijnej i moralnej wsp�lnoty pogl�d�w (consensus) , b�d�cej-moim zdaniem-zasadniczym warunkiem funkcjonowania systemu pluralizmu wyznaniowego, wskazuje na wy. 394. Zdrowie i choroba. konalno�� takiej separacji. Wzmocni�aby ona tak�e wra�enie autentyczno�ci "mezainteresowania"doradcy przez usani�ciepodejrze�, �e jest on przedstawicielem jakich� autorytet�w religijnych i nie tyle interesuje si� szczerze problemami swego klienta, ile usi�uje wszelkimi dost�pnymi sposobami sprowadzi� go z powrotem na w�a�ciw� drog�. Podobnie jak koncepcja zdrowia psychicznego pozwala �y� zdrowo w obr�bie szerokiego wachlarza r�nych zawod�w i pozycji spo�ecznych, a tak�e wielu mo�liwych sytuacji rodzinnych, tak autentyczne zaanga�owanie duchowe powinno by� mo�liwe w obr�bie ka�dego z wielu wyzna� religijnych, w tym r�wnie� niezale�nie od jakiegokolwiek wyznania, a zaw�d doradcy duchowego umo�liwia w�a�nie utrzymanie formalnej niezale�no�ci od jakiejkolwiek zinstytucjonalizowanej organizacji religijnej. Nie oznacza to oczywi�cie, �e wszyscy doradcy duchowi powinni by� rzeczywi�cie niezale�ni od jakiejkolwiek religii. B�dzie tu przecie� funkcjonowa� ten sam uk�ad si�, kt�ry sprawia, �e pewne wyznania s� popularniejsze w pewnrychstrukturach spo�ecznych ni� w innych