Swoje po�ywienie, ro- baki i owady lub owoce, wyszukuj� jednak przy brzegu lasu...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Podobnie jest z oboma najpospolit- szymi gatunkami ptak�w drapie�- nych, myszo�owem i pustu�k�. Tak- �e one zak�adaj� gniazda najch�t- niej na drzewach na skraju lasu, podczas gdy na swoj� zdobycz, sk�adaj�c� si� g��wnie z myszy polnych, poluj� na zewn�trz w po- lu. Roje zi�b na brzegu lasu nale- �� tak samo do charakterystycz- nego obrazu, jak s�jki, kt�re w je- sieni ukrywaj� �o��dzie na skraju lasu i przez to sprzyjaj� jego roz- przestrzenianiu si�. �aby trawne przy wilgotnej pogodzie szukaj� po�ywienia na ��kach i miedzach, w�druj� jednak z powrotem do la- su, gdy na zewn�trz robi si� zbyt sucho. R�wnie� ropuchy wykazuj� t� przemienno��. Sarnom las do- starcza schronienia i mo�liwo�ci odwrotu w razie niebezpiecze�st- wa, jednak na pobieranie pokarmu wychodz� one o zmroku na otwar- te pole. Kozy rodz� swoje m�ode ch�tnie na ��kach granicz�cych z brzegami lasu, lisy cz�sto tam przemykaj�; borsuki zak�adaj� na- wet swoje nory g��wnie w pobli�u brzegu lasu, je�li mog� stamt�d �atwo osi�gn�� obfituj�ce w d�d�o- wnice ��ki. Tak�e je� i gronostaj, kuna i myszy s� daleko cz�stsze na skraju lasu ni� w g��bi. Dlaczego skraje las�w s� tak uprzywilejowane i co znacz� brze- gi dla drzew le�nych? Wymieniona ju� os�ona, kt�r� daje las, nie jest jedyn� zalet�, wynikaj�c� z po�o- �enia brze�nego. R�wnie� mikro- klimat kszta�tuje si� na brzegu ina- czej ni� wewn�trz. Tak wi�c ga- tunki, kt�re potrzebuj� s�o�ca i cie- p�a w pewnym minimalnym wy- miarze, mog� ze skraju lasu szyb- ko znajdowa� otwarte, nas�onecz- nione miejsca i odwrotnie przy zbytnim upale schroni� si� w ch��d lasu. Na skraju lasu istnieje szero- ka paleta r�norodnych warunk�w �ycia na bardzo ma�ej przestrzeni. Szczeg�lnie wi�kszym zwierz�tom nie sprawia �adnego trudu wyszu- kanie sobie za ka�dym razem od- powiedniego lub korzystniejszego obszaru. Dlatego jaszczurki i w�- �e, szczeg�lnie zale�ne od ciep�a, spotyka si� g��wnie na brzegach lasu i na polanach, szczeg�lnie 108 '-~^ Bogaty w gatunki brzeg lasu eksponowanych na po�udnie. Przy nisko stoj�cym s�o�cu, a wi�c w godzinach porannych i wieczor- nych, jak r�wnie� na wiosn� i je- sieni�, brzeg lasu zwr�cony ku po�udniowi dzia�a jako ocieplaj�cy reflektor promieni s�onecznych. Nast�pnym powodem jest poda� rozmaitych ro�lin i kwiat�w. Na skraju lasu strefa koron ci�gnie si� jak p�aszcz a� do ziemi - za- k�adaj�c, �e chodzi o stosunki bli- skie naturalnym, a nie o sztuczn�, ostr� granic�, jak cho�by mi�dzy wysokopiennymi �wierkami a gra- nicz�cym z nimi polem kukurydzy. Warstwa koron, kt�ra we wn�trzu lasu wzniesiona jest wysoko nad ziemi�, schodzi na brzegu po- przez okrajkowe ro�liny drzewias- te a� do ziemi, gdzie napotyka byliny i wysok� traw�. Liczne ga- tunki, kt�re wewn�trz lasu prawie nie mog�yby wyrosn�� wysoko, te- raz maj� mo�liwo�� wnikn�� w korony. Szczeg�lnie znacz�ca na skraju lasu jest obfito�� kwia- t�w. Gatunki ��k i zaro�li �r�dpol- nych, kt�re potrzebuj� wiele �wia- t�a i ciep�a, trafiaj� tu na gatunki bardziej cieniolubne. To wzajem- ne przenikanie rozmaitych form przystosowania przynosi na skra- ju lasu od przedwio�nia do jesieni nieprzerwan� ofert� zmieniaj�- cych si� kwiat�w. Jest tu r�wnie� wi�cej �wie�ych p�d�w, ni� w cie- niu wn�trza lasu. Wilgotno��, kt�- r� dostarcza las, wychodzi na do- bre lubi�cym s�o�ce gatunkom okrajkowym i sprzyja ich bujnemu wzrostowi. Tym samym ro�liny i zwierz�ta na brzegach lasu roz- wijaj� si� szczeg�lnie dobrze i r�- �norodniej ni� w samych lasach albo na zewn�trz w terenie otwar- tym. Brzegi lasu s� strefami naj- wi�kszego bogactwa gatunkowe- go w naszym krajobrazie kulturo- wym. Protegowanie ich i utrzymy- wanie w dobrym stanie jest na- gl�cym wsp�lnym zadaniem ochrony przyrody i le�nictwa. To, �e w�a�nie ono ma odnosi� korzy- �ci ze strukturalnych, bogatych w gatunki okrajk�w le�nych, wy- daje si� jednak ma�o przekonuj�- ce, bo przecie� przy powolnym przej�ciu od wysokopiennego lasu do otwartego pola przepada cz�� przestrzeni u�ytkowej dla produk- cji drewna i produkcji rolnej