Stary po�o�y� ksi��k� i przywita� go �agodnym u�miechem...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

� Gdzie�e�cie to bywali ? zawo�a� bior�c go za r�k�, s�dzi�em �e si� ju� gniewacie na mnie, tak dawno nie zeszli�my si� z sob�? � Nie by�em w Warszawie, odpowiedzia� siadaj�c W�adys�aw � naturalnie wyznaj�c te zasady jakie znacie, bom si� wam z nich spowiada�, musia�em wej�� do roboty z drugimi, nie m�g�em zosta� bezczynnym. By�em w boju... je�dzi�em za sprawami kraju... � I powracacie, spodziewam si�, z dobremi wie�ciami? zapyta� stary spokojnie. � Nie b�d� przed wami k�ama�, odpar� m�ody cz�owiek, powstanie si� szerzy, kraj si� niby rusza, ale w og�le widzi ka�dy i czuje �e �le jest. � Wiedzia�em dawno �e dobrze by� nie mo�e, rzek� stary � rozpocz�li�cie walk� nie b�d�c do niej gotowi, posz�a jedna klasa a nie nar�d ca�y... bo ca�y nar�d nie stan�� na wysoko�ci tego boju o �mier� lub �ycie. Szlachta zgrzybia�a, lud nie dojrza�, macie to co jest w �rodku a tego ma�o. � Uwielbiam gar�� wybra�c�w, ale c� ta zdo�a uczyni�? chyba umrze�. � Niestety! mo�e�cie mieli sz�uszno��, westchn�� W�adys�aw, nie rewolucyi nam by�o potrzeba ale narodowego powstania pot�nego, a tego podobno mie� nie b�dziemy, mimo najwi�kszych stara�. � Lud poczciwy jest ale zimny, szlachta zacna jest ale po wi�kszej cz�ci rozpieszczona... w �rodku zosta�a gar�� ludzi gor�cych, niestety � ani umys�em ani sercem nie r�wnych... olbrzymy i pigmeje... Jeremi pokiwa� g�ow�. � Tak, rzek�, to co posz�o heroicznie na m�cze�stwo i to co �ycia nie ceni�o, bo niewiele te� ono by�o warte. � Czemu�e�cie mnie nie s�uchali, doda�, nie broni ale cnoty nam by�o potrzeba wiele a wiele, wi�cej ni� jej maj�, nieprzyjaciele nasi... I nie nale�a�o u�ywa� do walki �wi�tej tych �rodk�w jakich oni u�ywaj� do �wi�tokradzkiej, ale wielkich a prostych i czystych... Nie spiskowa� nam nale�a�o ale g�o�no prawd� wyznawa�... Ale to... wy powiecie, stare i oklepane rzeczy. � Nadludzkiemi wysi�kami d�wigamy si�, szepn�� smutnie W�adys�aw, ale rozpacz ogarnie serca tych co jeszcze s� �ywi, ju� dzi� wida� �e rozpadniemy si� w ruin� straszn�. Stracili�my co by�o kwiatu, co by�o �wi�to�ci, wyboru... to co przez ten przetak �mierci nie przelecia�o jeszcze, coraz mniej warte, z ka�dym dniem wi�kszy brak ludzi. � To wszystko dawa�o si� przewidzie�... � No � ale b�d� co b�d�, rzek� W�adys�aw, potrzeba dotrwa� do ostatka � cofa� si� dzi� i niepodobna i niegodziwa. Przychodz� do was w imieniu kraju wezwa� do po�wi�cenia i pracy. Jeremi zdziwiony poruszy� si� �ywo. � Mnie? zapyta�, mnie? cz�owieka bez wiary? mnie com na innej wcale drodze chcia� szuka� zbawienia ojczyzny, mnie kt�rego�cie og�osili za nieprzyjaciela kraju? � Tak, was, zawo�a� W�adys�aw � ratujcie kraj! wp�yw wasz mo�e by� zbawiennym, szanujemy tw�j charakter � brak nam charakter�w z g�owami, porywa si� mn�stwo niedo�wiadczonych do steru... czy�by�cie gdy �odzi�, miota burza, widzem zimnym pozosta� mieli? � Zdaje mi si� �e �ni� tak dziwne mi prawicie rzeczy, zawo�a� stary, ale� ja wedle was jestem jawnym reakcyonist� ? wy wierzycie w rewolucy�, gdy ja wierz� tylko w moraln� popraw� narodu i wyzwolenie jego przez cnot�? Jak�e chcecie bym przy�o�y� r�k� do pracy przeciwko przekonaniom? � Dla ojczyzny wi�c, nie chcecie po�wi�ci� przekona� waszych? zapyta� W�adys�aw. Jeremi si� u�miechn��. � To s� rzeczy kt�rych si� nawet Ojczyznie nie po�wi�ca � doda�. Chcecie od gruszy aby rodzi�a jab�ka? Nie, doda�, nie ma dzi� jeszcze dla mnie miejsca przy warsztacie. Po�wi�ca si� �ycie, ale nie idzie przeciw g�osowi sumienia. Odes�a�bym was wszystkich nie jak Moskale, na Sybir, w kopalnie, ale do szko�y, lub w podr� oko�o �wiata... Nie do Worone�a, Wiatki i Tobolska, ale do uniwersytet�w w Pary�u i Belgii. To pewna �e rewolucyi robi� bym wam nie da�. � Uczy- nili�cie ni� jak najwi�ksz� �ask� Moskwie, z�yma si� ona, ale dla niej nic by� po��da�szem nie mog�o, odar�a nas, rozp�dzi�a, i u siebie zapobieg�a rewolucyi na d�ugo, cho� mo�e... przysposobi�a ja, straszniejsz�... Rz�d cieszy si�, bo nie widzi daleko, tymczasem zyska� tryumf i godzin�... Na naszych karkach gra w maryasza teraz stary moskiewski caryzm z m�od�, Moskw�, socyaln� i demokratyczn�, udaj�c� patryotk�, odkry�a ona panfila i da niechybnie dubl�... G�upi�my byli naszym kosztem i krwi� p�ac�c za ich stawk�, ale si� sta�o