St�d dwie najwa�niejsze i najliczniejsze grupy stanowi� tu ro�lino�ercy...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Obydwie wykorzystuj� bogate zasoby pokarmowe stepu, a brak schronienia rekompensuj� sobie ka�da po swojemu. Jedna grupa to drobne 57 gryzonie, kt�re kopi� podziemne nory, druga to du�e zwierz�ta kopytne, szukaj�ce w razie potrzeby ratunku w ucieczce. Gdziekolwiek znale�liby�my si�, w jakiejkolwiek stepowej okolicy, ryj�ce gryzonie, szybkonogie kopytne i zawieszone wysoko na niebie or�y i s�py b�d� stanowi� najbardziej rzucaj�ce si� w oczy sk�adniki stepowej fauny. Rozmaito�� i liczba gatunk�w gryzoni mo�e wprawi� w os�upienie. Wprost nie do wiary, ile tego jest na �wiecie. W ka�dym stepie znajdziemy po pierwsze kilka do kilkunastu gatunk�w myszy, nornic i polnik�w, �eby zacz�� od najmniejszych. Wszystkie �ywi� si� trawami i ich ziarnem, wszystkie kopi� g��bokie nory, sk�adaj�ce si� ze skomplikowanego systemu chodnik�w i kom�r, niekt�re z nich gromadz� na zim� zapasy ziarna, ale nie zapadaj� w sen zimowy. Dalej nale�y wymieni� licznych �pioch�w, kt�rzy s� znacznie wi�ksi od myszy. Tutaj niespodzianka. Jak si� rzek�o, w stepach susza letnia jest r�wnie zab�jcza, jak mrozy zimowe. Wobec tego wiele zwierz�t, kt�rych kuzyni w strefie las�w li�ciastych przesypiali zim�, tutaj przesypia lato. A na terenach o suchej jesieni niekt�re zwierz�ta �pi� przez ca�e lato, jesie� i zim�! Tak np. post�puj� sobie pewne gatunki sus��w (Citellus). St�d te� i przys�owie ��pi jak suse�". Bliskim krewnym sus��w, a jeszcze bli�szym naszego tatrza�skiego �wistaka, jest bobak (Marmota bobac) z Kazachstanu i step�w czarnomorskich. Swoj� figurk� sympatycznego t�u�ciocha bardzo przypomina �wistaki. Tryb �ycia ma podobny do sus��w. Warto zauwa�y�, �e wiele stepowych gryzoni p�dzi jak gdyby �ycie spo�eczne. Zar�wno sus�y, bobaki, jak ameryka�skie pieski preriowe (Cynomys) �yj� zawsze w licznych, nieraz ogromnych koloniach. Ka�da rodzina ma swoj� w�asn� nor�, ale nory le�� jedna tu� ko�o drugiej, tak, �e ziemia jest podziurawiona labiryntem wej��, korytarzy i kom�r. Kiedy ca�a bobacza lub su�la spo�eczno�� eruje, kilka sztuk stoi s�upka i obserwuje okolic�. Je�eli dostrzeg� nieprzyjaciela, stra�nicy g�o�nym �wistem alarmuj� koloni� i bractwo znika w norach jak na komend�. Ten system zbiorowego bezpiecze�stwa dzia�a znakomicie i jest przyczyn�, dla kt�rej ma�e kolonie o ma�ej z konieczno�ci liczbie stra�nik�w maj� niski przyrost, a nieraz gin�, natomiast du�e kolonie rozwijaj� si� pomy�lnie, przyrost maj� du�y i rozpo�cieraj� si� coraz szerzej i szerzej. Te ogromne kolonie bardzo powa�nie kszta�tuj� stosunki na 58 stepach. Po pierwsze, spo�ywaj�c du�o pokarmu ros in-neao, zwierz�ta te ograniczaj� czy reguluj� stan ro�linno�ci Po drugie, same stanowi� podstaw� wy�ywienia wielu drapie�nik�w. Po trzecie wreszcie, dostarczaj� kryj�wek ca�ej armii zwierz�t, kt�re nie potrafi�yby wygrzeba� sobie dostatecznie g��bokich nor. W opuszczonych norach, a czasem nawet pospo�u z sus�ami, bobakam. albo pieskami preriowymi �yj� jaszczurki, w�e (nawet gro�ne �mije i grzechotniki), �asice, gronostaje a zdarza ^sus�ach' i bobakach wymieni� trzeba dwa gatunki chomik�w, kt�re te� wesz�y w przys�owie, a to z powodu wielkich zapas�w, jakie gromadz�, �eby si� do�ywia� przed za�ni�ciem, po obudzeniu i w przerwach, gdy� chomiki budz� si� nieraz ze snu. Wreszcie, w suchszych, ubo�szych rejonach napotykamy najbardziej oryginalne ze wszystkich gryzoni - skoczki. One jednak s� bardziej charakterystyczne dla fauny pusty�. Bywaj� te� niekiedy nazywane skoczkami pustynnymi. Specjalno�� stepow� stanowi� szczekuszki (Ochotona), ma�e zwierz�tka, wielko�ci mniej wi�cej morskiej �winki. Z kszta�tu przypominaj� troch� sus�a, troch� m�odego zaj�czka, ale nie s� gryzoniami w �cis�ym sensie. Nale�� wraz z zaj�cami i kr�likami do rz�du zaj�cokszta�tnych (Lagomorpha). �yj� obyczajem gryzoni, tworz� do�� liczne kolonie, a tak�e gromadz� na zim� zapasy �ywno�ci. Te zapasy s� jednak niezwyczajne, gdy� szczekuszki zamiast ziarna gromadz� na zim� siano. Uk�adaj� w pobli�u nor prawdziwe stogi z usch�ej trawy, tak jak zapobiegliwy hodowca, tyle, �e te stogi s� wielko�ci odpowiedniej do rozmiar�w robotnika, kt�ry je uk�ada�. Rz�d zaj�cokszta�tnych jest wyra�nie niejednorodny w swojej biologii. O ile rodzina szczekuszkowatych (Ocho-ton/dae) reprezentowa�a w stepach typ biologiczny taki sam jak dryzonie ryj�ce, o tyle stepowi przedstawiciele rodziny zaj�cy (Leporidae) trybem �ycia przypominaj� zwierz�ta kopytne. Nie maj� nor, tak jak kopytne i tak jak one szybko�ci n�g powierzaj� swoje bezpiecze�stwo. Wypoczywaj� w p�ytkim do�ku gdzie� pod k�p� traw i tam te� rodz� swoje m�ode. Wobec tego m�ode zaj�ce ju� przy urodzeniu musz� mie� oczy otwarte, futro juz rozwini�te i stosunkowo pr�dko musz� sobie radzi� same. Dru�� wielk� grup� ro�lino�erc�w stanowi� kopytne. Tutaj zaliczamy kilka gatunk�w antylop. Suhak (Saiga tatar/ca) wyst�powa� kiedy� nawet na Podolu i Ukrainie. Dzi� mocno przetrzebiony, trzyma si� jeszcze w Kazacn- 59 stanie. Dalej na wschodzie spotykamy gazele. Do��czaj� si� do nich przedstawiciele rodziny koniowatych (Equidae). Na Podolu i Ukrainie �y� jeszcze w czasach nowo�ytnych tarpan, niewielki, lekki ko�, od kt�rego pochodz� wszystkie rasy szlachetnych, gor�cokrwistych koni domowych, jak chocia�by konie arabskie. W stepach �rodkowej Azji �yje do dzisiaj w stanie dzikim ko� Przewalskiego, raczej brzydki o wielkim, ci�kim �bie, du�ym brzuchu i stercz�cej jak szczotka grzywie. Niekt�rzy badacze w�a�nie od niego chc� wywie�� pochodzenie koni domowych. Opr�cz tych dwu koni �yje tam jeszcze par� zwierz�t, kt�re nazwano p�os�ami. Rzeczywi�cie budow� przypominaj� troch� konie a troch� os�y. S� ma�e, szybkie i wytrwa�e w biegu