Nie spos�b podawa� tutaj jakich� og�lnych recept, ponie- wa� ka�da sytuacja jest inna i ka�da b�dzie wymaga� innego rozwi�zania...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Je�eli my�li o samob�jstwie nie s� wynikiem powa�niejszego zaburzenia, sami zobaczymy jak w miar� rozwoju naszego kontaktu b�d� pojawia� si� coraz rzadziej, a� wreszcie zupe�nie znikn� z wypowiedzi rozm�wcy. Oparcie w drugim cz�owieku i przezwyci�enie poczucia osamotnienia s� tymi czynnikami, kt�re najbardziej zach�caj� do �ycia. My�li o samob�jstwie mog� pojawia� si� w najr�niejszych sytuacjach �y- ciowych. Opisz� teraz kilka typowych, razem z bardziej szczeg�owymi uwagami na temat sposobu rozmowy i post�powania. Nieuleczalna choroba My�li o odebraniu sobie �ycia pojawiaj� si� cz�sto u cz�owieka chorego na nieuleczaln� chorob�, zw�aszcza tak�, kt�ra wi��e si� z wyst�powaniem znacznych cierpie�. Nasz rozm�wca m�wi w�wczas o samob�jstwie na og� spokojnie, jako o sprawie ju� zdecydowanej, lecz z drugiej strony rzadko zamierza odebra� sobie �ycie ju�, zaraz. Gdyby mia� zosta� wyleczony, oczywi�cie zrezyg- nowa�by z plan�w samob�jczych. Kto� taki nierzadko poszukuje kontaktu z osobami, kt�re mog�yby mu pom�c. Cz�sto odnosimy wra�enie, �e �wiadomo�� tego, i� jest kto� bliski, z kim mo�na porozmawia�, zmniejsza ryzyko sa- mob�jstwa. Cz�owiek nieuleczalnie chory, kt�ry decyduje si� skr�ci� swoje cierpie- nia przez samob�jstwo, jest niezwykle wra�liwy na punkcie swojej wolno�- ci. Je�li powiedzia� nam o swoich zamiarach, to znaczy, �e nam zaufa� i na pewno nie chce, by�my go od nich odwodzili, czy te� by�my mu przed- stawiali argumenty za �yciem. Najwi�ksz� pomoc� b�dzie dla niego fakt naszej rozumiej�cej blisko�ci i ta w�a�nie blisko�� mo�e go uchroni� przed targni�ciem si� na swoje �ycie, a nie jakiekolwiek przemawianie do rozs�dku czy argumenty. Z drugiej strony, je�li mamy w�tpliwo�ci, czy zwalczanie b�lu u naszego znajomego jest prawid�owo prowadzone, zach��my go, by mo�liwie jak naj- dok�adniej opisa� swoje dolegliwo�ci lekarzowi, kt�ry go leczy, oraz by szczerze podzieli� si� z nim swoj� opini� co do skuteczno�ci lek�w prze- ciwb�lowych. Zlikwidowanie lub znaczne zmniejszenie b�l�w w oczywisty spos�b poprawia stan ducha chorego i tym samym zmniejsza prawdopodobie�- stwo samob�jstwa. Gdyby�my jednak stwierdzili, �e nasza podtrzymuj�ca wi� z chorym nie zmniejsza nasilenia jego my�li o samob�jstwie, skontaktujmy si� z jego lekarzem, kt�ry zadecyduje, czy nie by�aby konieczna konsultacja psy- chiatry. Mo�e si� bowiem zdarzy�, �e u naszego znajomego stopniowo roz- win� si� objawy g��bokiej depresji, co oczywi�cie b�dzie wymaga�o spe- cjalistycznego leczenia. R�wnie� w sytuacji, gdy nasz znajomy rozwa�a samob�jstwo, poniewa� cho- ruje na nawracaj�c� chorob� psychiczn�, konieczny jest nasz szybki kon- takt z psychiatr�, kt�ry go leczy - jest to stan wielkiego zagro�enia �ycia, nawet, je�li naszym zdaniem rozm�wca nie wykazuje w chwili obec- nej objaw�w choroby psychicznej. Rzeczywista wina Cz�owiek obarczony ci�k�, rzeczywist� win� r�wnie� nierzadko my�li o samob�jstwie. Podkre�lam s�owo "rzeczywista" dla odr�nienia od win wyolbrzymionych lub nawet ca�kiem wyimaginowanych, jakie wyst�puj� u cz�owieka cierpi�- cego na g��bok� depresj�. Win�, o kt�rej m�wi� mo�e by� na przyk�ad spo- wodowany wypadek, w wyniku kt�rego kto� zgin�� lub zosta� kalek�, r�w- nie� jakie� karygodne zaniedbanie, kt�re zaowocowa�o tragedi�, dokonana aborcja... Cz�owiek, o kt�rym mowa, ma poczucie, �e znalaz� si� w sytuacji moral- nej bez wyj�cia. Silne jest r�wnie� poczucie, �e nikt nie b�dzie w sta- nie go zaakceptowa�. Czuje, �e �wiat (i B�g, je�li jest wierz�cy) nie mog� mu wybaczy�. Jedynym wyj�ciem wydaje si� by� samob�jstwo, rozumiane czasem r�wnie� jako sprawiedliwa kara. Nasza otwarto�� b�dzie najw�a�ciwsz� odpowiedzi� na poczucie nieakcep- tacji ze strony �wiata. Powinni�my tak�e - jeszcze bardziej ni� w innych przypadkach - strzec si� wszelkiego os�dzania. Cz�sto zreszt� widzimy, �e cierpienia naszego znajomego s� wystarczaj�c� pokut� za czyn, kt�rego jest winien. Dzi�ki naszej otwarto�ci i akceptacji rozm�wca powoli zacznie odzyski- wa� nadziej� i odbudowywa� poczucie w�asnej warto�ci. Cz�owiek taki pra- wie na pewno nie pope�ni samob�jstwa, je�li znajdzie si� cho� jedna oso- ba, kt�ra oka�e mu zrozumienie. Je�li dla naszego rozm�wcy wa�ne s� sprawy religijne warto mu poradzi�, by skorzysta� z w�a�ciwej dla jego Ko�cio�a formy wyznania win