Najcz�ciej wyst�puje w wieku 7�8 lat, a niemal 90% przypadk�w dotyczy chorych przed 15...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

r. �. Charakteryzuje go gwa�� 80 towny rozw�j i szybkie rozprzestrzenianie si�. Wyst�puje jednostronny wytrzeszcz, kt�remu towarzyszy przekrwienie i obrz�k powiek (ryc. 3 �8). Badaniem palpacyjnym stwierdza si� masy nowotworowe umiejscowione najcz�ciej w g�rno�nosowym kwadrancie oczodo�u, cho� mog� si� one plasowa� tak�e w tylnej lub dolnej cz�ci oczodo�u. Histologicznie najcz�stsz� postaci� jest rhabdomyosarcoma embryonale, w kt�rej punktem wyj�cia dla nowotworu s� niezr�nicowane mezenchymalne elementy mi�kkich tkanek oczodo�u, a nie mi�ni zewn�trznych oka. Rozpoznanie opiera si� na badaniu USG, radiografii i tomografii komputerowej. Radiograficzne wykazana destrukcja ko�ci oczodo�u jest bardzo charakterystyczna dla mi�saka mieloblastycznego, gdy� �aden z innych pierwotnych guz�w oczodo�u u dzieci nie powoduje jej. Rozpoznanie powinno by� potwierdzane metod� biopsji. Mi�sak mieloblastyczny szybko daje przerzuty drog� krwi do p�uc, a drog� ch�onki do w�z��w przyuszniczych i pod�uchwowych. Leczenie polega na intensywnej chemioterapii po��czonej z radioterapi�. Wypatroszenie oczodo�u (exenteratio orbitae) � wykonywane dawniej z regu�y w przypadku rozpoznania rhabdomyosarcoma � jest obecnie zarzucone jako post�powanie wyj�ciowe. �Guzy limfoidalne mog� mie� dwojaki charakter: >pseudolymphoma � uznany za niez�o�liwy rozrost limfoidalny o charakterze odczynowym, histologicznie charakteryzuje si� polimorfizmem (limfocyty T i B, plazmocyty, histiocyty, kom�rki oboj�tnoch�onne i kwasoch�onne). Cz�sto cofa si� on samoistnie lub pod wp�ywem miejscowego stosowania kortykosteroid�w, czasem wymaga usuni�cia chirurgicznego; >ziarniniak z�o�liwy (lymphoma malignum) � stanowi ok. 10% og�u nowotwor�w oczodo�u. Histologicznie stosunkowo monomorficzny, cytologicznie z�o�liwy, mo�e by� guzem odosobnionym, lub towarzyszy� mnogim ogniskom w w�z�ach ch�onnych i trzewiach. Guz o szaro��tawym zabarwieniu i zbitej konsystencji cz�sto rozrasta si� pod spoj�wk� ga�kow�. Mo�e przypomina� �agodny, wrodzony sk�rzako�t�uszczak. W przeciwie�stwie do niego pojawia si� u doros�ych (ryc. 3.�9). Leczenie. W zale�no�ci od typu cytologicznego i rozleg�o�ci nowotworu stosuje si� radioterapi� w dawce 1 000 do 3 500 rad�w (ryc. 3.�9.). Wskazaniem do chemioterapii jest uog�lniony proces chorobowy. Guzy limfoidalne oczodo�u zawsze wymagaj� przeprowadzenia wszystkich bada� w kierunku choroby uk�adowej, a tak�e okresowych kontroli. Proces uog�lniony mo�e ujawni� si� nawet po kilku latach, r�wnie� po wcze�niejszym rozpoznaniu pseudolymphoma. 81 �Zieleniak (chloroma) � kt�rego lokalizacja oczodo�owa jest stosunkowo rzadka � wyst�puje g��wnie u dzieci poni�ej 15. r. �. i jest guzem o inwazyjnym i destrukcyjnym charakterze, obserwowanym w przebiegu bia�aczki szpikowej. �Guzy gruczo�u �zowego wyst�puj� rzadko. Pierwotnie �agodnym nowotworem jest guz mieszany (tumor mixtus), kt�ry ma jednak silne tendencje do z�o�liwienia i wymaga jak najszybszego i najbardziej doszcz�tnego leczenia chirurgicznego. Pierwotnie z�o�liwym nowotworem gruczo�u �zowego jest oblak (cylindroma). 3. 3. 3. Guzy przerzutowe oczodo�u U doros�ych wyst�puj� w oczodole przerzuty raka sutka, oskrzeli, nerek, gruczo�u krokowego, przewodu pokarmowego, j�der i tarczycy. U dzieci i m�odzie�y wyst�puje mi�sak Ewinga wywodz�cy si� z kom�rek siateczki � reticulosarcoma s. sarcoma Ewingi. 82 NALE�Y PAMI�TA�, �E: # Choroby oczodo�u wi�� si� najcz�ciej z wytrzeszczem, nierzadko tak�e z bocznym przemieszczeniem ga�ki ocznej oraz zaburzeniami jej ruchomo�ci. Rozpoznanie ustala si� na podstawie badania funkcji wzroku oraz stanu przedmiotowego, ze szczeg�lnym uwzgl�dnieniem obrazu dna oka. Zmiany w osadzeniu ga�ki ocznej ocenia si� ilo�ciowo na podstawie egzoftalmometrii. Badania dodatkowe � USG, RTG, TK, biopsja, niekiedy flebografia � umo�liwiaj� okre�lenie charakteru i etiologii zmian oczodo�owych. # Ropowica oczodo�u jest ostrym zapaleniem, wywo�anym zaka�eniem bakteryjnym. Posta� przedprzegrodowa (phlegmona preseptale) spowodowana jest urazami lub zaka�eniami sk�ry. Ropowica wewn�trzoczodolowa (phlegmona orbitale) jest najcz�ciej nast�pstwem ropnego zapalenia zatok przynosowych. U dzieci obie postacie mog� szerzy� si� gwaltownie, powoduj�c zapalenie opon m�zgowych oraz posocznic�. Wymagaj� zatem bezwzgl�dnej hospitalizacji i intensywnej antybiotykoterapii. U doros�ych g��boka ropowica wewn�trzoczodolowa tak�e mo�e dawa� ci�kie powik�ania w postaci zakrzepu zatoki jamistej i ropni wewn�trzczaszkowych powoduj�cych nierzadko zej�cie �miertelne. Leczenie polega na drena�u oczodo�u, antybiotykoterapii i � w zale�no�ci od zmian w s�siedztwie � leczeniu otolaryngologicznym i neurochirurgicznym. # Guz rzekomy oczodo�u (pseudotumor orbitae) jest przewlek�ym stanem zapalnym tkanek oczodo�u o nieznanej etiologu. Cechuje go wytrzeszcz, boczne przemieszczenie ga�ki, zaburzenia jej ruchomo�ci, podw�jne widzenie i bolesno��. Biopsja wykazuje nacieki z limfocyt�w, plazmocyt�w i kom�rek kwasochlonnych. Leczenie najcz�ciej wymaga wielomiesi�cznej, og�lnej sterydoterapii. # Wytrzeszcz endokrynny, cz�sto obserwowany w przebiegu choroby Gravesa�Basedowa, mo�e towarzyszy� tak�e hypo� i eutyreozie. Jest on wynikiem specyficznych zaburze� immunologicznych, zwi�zanych z nieprawid�owo�ci� uk�adu przysadka � tarczyca. Wytrzeszcz endokrynny wyst�puje najcz�ciej obustronnie, ale mo�e by� tak�e jednostronny. Jego dynamik� obrazuje klasyfikacja Wernera. Post�powanie terapeutyczne zale�y od postaci klinicznej. Leczenie og�lne polega na sterydoterapii, a miejscowe mo�e wymaga� radioterapii lub chirurgicznego odbarczenia oczodo�u. Leczenie objawowe zale�y od ocznych powik�a� wytrzeszczu. # Guzy naczyniowe oczodo�u s� dwojakiego rodzaju. U ma�ych dzieci cz�sto wyst�puj� naczyniaki wlo�niczkowe � o �ywoczerwonym zabarwieniu i zrazikowatej budowie, kt�re samoistnie zanikaj� w wieku 5�7 lat. Leczenia wymagaj� tylko guzy upo�ledzaj�ce czynno�� oka. Skuteczne jest miejscowe nastrzykiwanie preparatami kortykosteroidowymi. Drugi rodzaj stanowi� naczyniaki jamiste, kt�re rosn� powoli i ujawniaj� si� u doros�ych. S� otorbione i mog� by� doszcz�tnie usuni�te chirurgicznie. Z�e rokowanie co do czynno�ci oka charakteryzuje guzy uciskaj�ce na nerw wzrokowy. 83 # Glejak nerwu wzrokowego wyst�puje najcz�ciej u dzieci i w 30�50% przypadk�w jest objawem choroby Reckilnghausena (rozpoznanie tej choroby u�atwia wsp�istnienie plam "kawy z mlekiem" na sk�rze tu�owia). Glejak nerwu wzrokowego powoduje wytrzeszcz osiowy bez bocznego przemieszczenia ga�ki i zmian w jej ruchomo�ci