Na pocz±tku ksi±¿ki zamieszcza list do siostry, Izydory, i oznajmia, ¿e jej zadedykowa³ swoje dzie³o [111b]...

Wprowadza do akcji równie¿ Balagra30, który pisze do swej ¿ony File31 (by³a córk± Antypatra), ¿e kiedy król Macedonii Aleksander zdoby³ Tyr, a po¿ar strawi³ wiêksz± czê¶æ miasta, przyszed³ do niego jaki¶ ¿o³nierz i powiedzia³, ¿e odkry³ co¶ zadziwiaj±cego i niezwyk³ego, co mo¿na obejrzeæ poza miastem. Król zabra³ ze sob± Hefajstiona32 i Parmeniona33; prowadzeni przez ¿o³nierza poszli tam i zastali kamienne sarkofagi umieszczone w podziemnych grobowcach. Na pierwszym z nich wyryto napis: „Lizylla. ¯y³a 35 lat"; na drugim: „Mnason, syn Mantyniasza. ¯y³ 66 lat i pó¼niej 71"; na nastêpnym: „Arystion, syn Filoklesa. ¯y³ 47 lat, pó¼niej 52"; na dalszym: „Mantyniasz, syn Mnasona. ¯y³ 42 lata i 706 nocy"; na kolejnym: „Dercylida, córka Mnasona. ¯y³a 39 lat i 760 nocy". 28 Faustyn by³ mê¿em siostry autora romansu. 29 W oryginale: poietes esti komodlas palaias — dos³ownie: jest twórc± starej komedii tzn. intrygi, fantastycznego opowiadania (por. R. Henry Photius, Bibliotheque, t. II, s. 147.) 30 Balager — wódz ze sztabu Aleksandra Wielkiego zamordowany w 322 r. przed Chr. 31 File — postaæ historyczna: ksiê¿niczka, córka Antypatra (400—319), wodza króla Filipa II i Aleksandra Wielkiego, otru³a siê w 287 r.; by³a kolejno ¿on± Kraterosa i Demetriusza Poliorketesa. 32 Hefajstion syn Amintora (zm. w 325 r. przed Chr.) — dowódca wojskowy i przyjaciel Aleksandra Wielkiego. 33 Parmenion syn Filotasa — wódz ze sztabu Filipa II i Aleksandra Wielkiego, najwa¿niejszy po Aleksandrze strateg, stracony na rozkaz Aleksandra. Szósty sarkofag nosi³ napis: „Dyniasz Arkadyjczyk. ¯y³ 125 lat". Kiedy stali zak³opotam przed tymi napisami — poza umieszczonym na pierwszym sarkofagu (napis na nim by³ bowiem jasny) — znale¼li przy ¶cianie ma³± skrzyneczkê z drewna cyprysowego, na której umieszczono napis: „Nieznany cz³owieku! Kimkolwiek jeste¶, otwórz, a dowiesz siê czego¶, co ciê zadziwi!" Ludzie z otoczenia Aleksandra otworzyli skrzyneczkê i znale¼li w niej tabliczki cyprysowe, które (rzeczywi¶cie) w³o¿y³a Dercylida zgodnie z poleceniem Dyniasza. O tym w³a¶nie napisa³ Balager w li¶cie do ¿ony, w którym powiadamia³, ¿e z owych tabliczek cyprysowych sporz±dzi³ odpis i wys³a³ go do niej; dlatego odczytana tre¶æ przepisanego tekstu zgadza³a siê z tre¶ci± tabliczek cyprysowych, a Dyniasz naprawdê opowiedzia³ Cymbasowi to, o czym ju¿ by³a mowa. W taki oto sposób, takimi ¶rodkami, Antoniusz Diogenes zrealizowa³ pomys³ swego romansu i takie nada³ mu kszta³ty. Autor, jak siê wydaje, jest chronologicznie starszy od takich pisarzy, którzy zajmowali siê tworzeniem fikcji literackich, jak Lukian34, Lucjusz 35, Jamblich36, Achilles Tacjusz37, Heliodor 38, Damascjusz39. Romans Diogenesa by³ ¼ród³em i podstaw± nie tylko Historii prawdziwej Lukiana i Metamorfoz Lucjusza, lecz tak¿e utworów Synonida i Rodanes 40, Leukippa i Klitofont41, Charykleja i Teagenes42, je¶li chodzi o pomys³y wêdrówek, uczuæ mi³osnych, motywu porwania, pe³nych niebezpieczeñstw przygód — Dercylida, Ceryl, Truskan i Dyniasz dostarczyli tym pisarzom wzorów. O czasie [112a], w którym ¿y³ i dzia³a³ ojciec takich pomys³ów fikcyjnych — Antoniusz Diogenes, nie mamy nic pewnego do powiedzenia. Mo¿na jedynie przypuszczaæ, ¿e by³ niezbyt odleg³y od epoki króla Aleksandra43. Diogenes wzmiankuje bli¿ej nie znanego Antyfanesa44, który — powiada — tworzy³ fantastyczne opowiadania o takiej samej tematyce. Je¶li chodzi o opowiadania, i to przede wszystkim, ale te¿ o fikcje 34 Lukian z Samosat w pn. Syrii (ok. 120—190) — retor i satyryk, patrz Cod. 128. 35 Lucjusz z Patras (Potrój) na Peloponezie (I w.?) — pisarz satyryk, patrz Cod. 129. 36 Jamblich z Syrii (II w.), patrz Cod. 94. 37 Achilles Tacjusz (II w.), patrz Cod. 87. 38 Heliodor z Emesy (III w.) — romansopisarz, patrz Cod. 73. 39 Damascjusz z Damaszku (V w