Gdy m�� powr�ci�, s�d, kt�ry mia� rozstrzygn��, kto jest m�em prawdziwym, zarz�dzi� zawody mi�osne, w kt�rych zwyci�y� oczywi�cie b�g...

W�druj�cy temat o bogu, kt�ry przybiera posta� m�a, zosta� opracowany przez greckiego autora Eurypidesa, a tak�e przez Rzymianina Plauta. R�wnie� Francuzi podejmowali ten temat, a dramatopisarz Rotrou napisa� sztuk� pod tytu�em "Sozjusz", kt�ra zosta�a wystawiona w roku 1636. Zapo�yczaj�c si� u wy�ej wymienionych pisarzy, Molier napisa� - dobrym, oryginalnie rymowanym wierszem - komedi� pod tytu�em "Amfitrion", kt�rej prapremiera odby�a si� trzynastego stycznia 1668 roku. Do ko�ca sezonu posz�a ona dwadzie�cia dziewi�� razy i przynios�a bardzo du�y doch�d. Nast�pne za ni� miejsce na li�cie najcz�ciej grywanych sztuk zaj�y "Wdowa modna" de Vis~ego, kt�ry zadomowi� si� w teatrze, Molierowski "Sycylianin" i "Attyla" staruszka Corneille'a. Lecz co do wp�yw�w w kasie, sztuki te nie mog�y r�wna� si� z "Amfitrionem". Maj�c zwyczaj dedykowania swych sztuk wysoko postawionym osobisto�ciom, Molier zadedykowa� "Amfitriona" najmi�o�ciwszemu ksi�ciu Cond~e, czyni�c w tej dedykacji dowcipn� uwag�, �e s�uszniej by by�o, gdyby imi� Wielkiego Kondeusza widnia�o na czele armii ni� na karcie tytu�owej ksi��ki. Dla uczczenia zawarcia pokoju i przy��czenia do Francji cz�ci Flandrii przygotowano uroczysto�ci w urz�dzonych na nowo ogrodach wersalskich. Za� nadworny dramatopisarz Moli~ere napisa� na te uroczysto�ci komedi� w trzech aktach proz� pod tytu�em "Grzegorz Dynda�a, czyli M�� pogn�biony". Bohaterem sztuki by� mieszczanin, kt�ry, marz�c o spokrewnieniu si� z arystokracj�, o�eni� si� z arystokratk� i sta� si� cz�owiekiem nieszcz�liwym, poniewa� �ona zdradza�a go bez lito�ci. Kiedy sztuka by�a ju� gotowa i dowiedziano si� o jej tre�ci, przyjaciele uprzedzili Moliera, �e jest w Pary�u cz�owiek, kt�ry bez w�tpienia w postaci Grzegorza Dynda�y rozpozna siebie, podniesie straszliwy ha�as i przedsi�we�mie jakie� kroki wojenne. Molier podzi�kowa� za ostrze�enie i powiedzia�, �e znajdzie spos�b pogodzenia owego cz�owieka ze sztuk�. Tego� wieczora szczwany dyrektor, spotkawszy na spektaklu owego mieszczanina, kt�ry m�g� rozpozna� siebie w postaci Grzegorza Dynda�y, podszed� do� i zapytawszy, kiedy �w mieszczanin b�dzie mia� nieco czasu, powiedzia� uprzejmie, �e mia�by wielk� ochot� na odczytanie u niego swojej nowej sztuki. Wstrz��ni�ty mieszczanin o�wiadczy�, �e jest do dyspozycji w ka�dej chwili, na przyk�ad jutro wieczorem, i natychmiast po spektaklu ruszy� sprasza� do siebie go�ci. - Czy nie odwiedzi�by mnie pan jutrzejszego wieczoru? - pyta� znajomych, rozje�d�aj�c jak Pary� d�ugi i szeroki. - B�dzie bardzo mi�o. Nawiasem m�wi�c - dorzuca� surowo - Moli~ere prosi�, abym mu pozwoli� przeczyta� jutro u mnie jego now� sztuk�. Nast�pnego dnia Molier ledwie docisn�� si� do stolika w salonie owego mieszczanina, tak tam by�o t�oczno, gospodarz za� od tego dnia sta� si� zapalonym wielbicielem Moliera. Wkr�tce po "Dyndale" ukaza�a si� inna, bardzo wa�ka komedia pod tytu�em "Sk�piec", mo�na wi�c powiedzie�, �e powietrze w Auteuil dobrze zrobi�o choremu panu Molierowi - rok 1668 by� p�odnym rokiem. W ostatnich dniach tego roku, �ci�lej - jedenastego grudnia, rozsta�a si� z tym �wiatem Teresa_Markiza Duparc, zas�yn�wszy przed �mierci� w roli Rasynowskiej Andromachy w H~otel de Bourgogne. Odesz�a na zawsze znakomita tancerka, kt�ra w dojrza�ych latach sta�a si� wielk� aktork� tragiczn�. De Moli~ere przebaczy� niecnej komediantce wszystkie jej zdrady i pomodli� si� nad jej trumn�. Rozdzia� 26 Zmartwychwstanie Kt� rzuci promie� �wiat�a na zawi�e �cie�ki komedianckiego �ycia? Kt� mi wyja�ni, czemu to sztuk�, kt�rej nie mo�na by�o wystawi� w roku 1664 ani w 1667, mo�na by�o gra� w 1669? W pocz�tkach tego roku kr�l, wezwawszy Moliera do siebie, powiedzia�: - Moli~ere, pozwalam ci gra� "Tartuffe'a". Molier z�apa� si� za serce, ale opanowa� si�, sk�oni� z szacunkiem i wyszed�. Natychmiast rozpocz�� pr�by. Rol� Tartufa powierzy� aktorowi Ducroisy, sam gra� Orgona, Hubert gra� pani� Pernelle, Thorilli~ere - Kleanta, La Grange - Walerego, Mariann� zagra�a pani de Brie, a Elmir� - Armanda. Premiera wskrzeszonej sztuki, kt�ra teraz nosi�a tytu� "Tartuffe, czyli Szalbierz", odby�a si� pi�tego lutego. Nie do�� by�oby powiedzie�, �e sztuka odnios�a sukces. Premiera "Tartuffe'a" sta�a si� w Pary�u wydarzeniem teatralnym, doch�d by� niebywa�y: dwa tysi�ce osiemset sze��dziesi�t livr�w. Akurat w dniu premiery Molier napisa� list do kr�la: "Najja�niejszy Panie! Pewien bardzo znamienity lekarz, kt�rego mam zaszczyt by� pacjentem, przyrzeka mi i zobowi�zuje si� rejentalnie, i� utrzyma mnie przy �yciu jeszcze trzydzie�ci lat, je�li zdo�am mu uzyska� jedn� �ask� Waszej Kr�lewskiej Mo�ci