Segment drugi odpowiada pierwszej, ustalonej w tradycji cz�ci historii Transitus: Matce ukazuje si� �Anjo� Bo�y", kt�ry J� pozdrawia, Zapowiada rych�e Jej przybycie do...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Maria pragnie Przed �mierci� zobaczy� wszystkich Aposto��w, wiernych uczni�w swego Syna. Uczniowie Chrystusa byli w�wczas rozproszeni po �wiecie, gdy� prowadzili w wielu krajach akcj� misyjn�. Chrystus pom�g� Marii w spe�nieniu Jej ostatniej woli: Jezus Matce t� cze�� dzia�a�, ��e aposto�y zebra�, Kt�rzy po �wiecie kazali, A pogany nawracali. �Ju� si� anjeli wiesiel�...", pocz�tek pie�ni 399 Cz. III. Pi�miennictwo p�nego �redniowiecza. Tw�rczo�� w j�zyku narodowym. Poezja Swe skonanie powiedzia�a, Miedzy �wi�temi siedzia�a, Tamo �wiece s� gorza�y, A �wi�ci Boga chwalili. Tedy pr[z]ez wszelkiej bole�ci Umar�a Matka mi�o�ci, Syn Matuchny swej dusz� wzi��, A s�odkie pienie jest zaczai: (w. 29-40) W ostatniej z przytoczonych zwrotek niepostrze�enie nast�pi�o przej�cie do trzeciej cz�ci opowiadania (maj�cej oparcie w drugiej fazie historii Transitu�): oto w�r�d zgromadzonych przy u�pionej ju� Marii Aposto��w pojawia si� Jezus, aby wyda� dyspozycje dotycz�ce pogrzebu. �Pienie" Jezusa brzmi nast�puj�co: �Wiesiel si�, Matuchno moja, Ju�e pod� ze mn� do raj�; �piewajcie wszytcy anjeli, Wiesielcie si� apostoli. �wi�te cia�o pochowajcie, A do grobu je donie�cie, W pad� Jozefat p�jdziecie, Tamo gr�b nowy najdziecie. Moji mili apostoli, Tam mi� b�dziecie czekali, A ja rych�o was nawiedz�, A moje Matk� obudz�", (w. 41-52) Aposto�owie urz�dzili uroczysty pogrzeb. Jan ni�s� przed cia�em anielsk� palm�, Piotr prowadzi� poch�d. Jednak�e �ydzi zak��cili obrz�dek, domagaj�c si� zwyczajowego spalenia zw�ok Marii. Zostali wszak�e ukarani za to przez Jezusa, kt�ry porazi� ich �lepot� i sprawi�, �e �ydowskiemu biskupowi usch�y r�ce i przyklei�y si� do mar. Dopiero wtedy przera�eni nieprzyjaciele zacz�li b�aga� Piotra o �ask�: uzyskali j� i pogrzeb odby� si� dalej ju� bez przeszk�d. W tym miejscu opowiadania nast�puje, wspomniany ju� wcze�niej, �przerywnik" w postaci odautorskiego zwrotu do wiernych: Ludzie grzeszni pokutujcie, Matuchny Bo�ej wzywajcie, By was Panna o�wieci�a, A w niebiosa wprowadzi�a, (w. 69-72) Nast�puje ostatnia cz�� narracji (strofy 19-24) obejmuj�ca histori� ponownego zej�cia Jezusa na ziemi� �dnia trzeciego" po Matk�. Fragment ten zosta� szczeg�lnie 400 mocno przesycony elementami emocjonalnymi. Odbi�y si� w nim potoczne wyob- ra�enia o mi�o�ci synowskiej i sprawiedliwo�ci; tej, kt�ra tak bardzo cierpia�a przez swego jednorodzonego, nale�y si� zado��uczynienie i najwy�sza nagroda: Dziewicze cia�o obudzi� Jezus, swoj� Matk� wskrzesi� Rzek�c: �Powsta� namilejsza, Nad wsz[y]tki panny cudniejsza". Jasne cia�o jako s�u�ce Wsta�o z grobu wielmi mocnie, Apostoli to widzieli A barzo si� wiesielili. Swoje Matuchn� Jezus jest wzi��, Aposto�y jest po�egna�; Apostoli si� raduj�, Anjeli s�odko �piewaj�. �askawie Matk� prowadzi� Jezus, kt�r� jest powy�szy�; Nad anjo�y j� posadzi�, Koron� na g�ow� w�o�y�, (w. 77-92) Strofki: pocz�tkowa i ko�cowe przynosz� � jak w wypadku poprzednio om�wionych utwor�w � bezpo�rednie wezwanie do wiernych, aby radowali si� wsp�lnie i �piewali, chwal�c Mari� i jej Syna. Obok utwor�w epickich w polskiej tw�rczo�ci W�adys�awa z Gielniowa istotne miejsce przypada pie�niom lirycznym, po�wi�conym modlitewnej pochwale Jezusa, Marii i Anny. S� w�r�d nich, jak ju� wspomniano wy�ej, m.in.: Anna niewiasta niep�odna; Jezu, Zbawicielu ludzski czy te� Jasne Krystowo oblicze. Wszystkie s� uk�adane o�miozg�oskowcem i sk�adaj� si� ze strof czterowierszowych z rymami aaaa lub aabb; form� t� znamy ju� dobrze z utwor�w epickich (w kt�rych raz tylko pojawi� si� trzynastozg�oskowiec: Jezusa Judasz przedal), mo�emy j� przeto uzna� za charakterystyczn� dla poezji Gielniowczyka i niezale�n� od epickiej b�d� lirycznej struktury pie�ni. Z pewno�ci� pozostawa�a ona w bezpo�rednim zwi�zku z prostot� (nie znanych nam) melodii, do kt�rych by�a dostosowywana. Pie�ni liryczne nie wykazuj� wewn�trznej kompozycji, wynikaj�cej z my�lowego rozk�adu tre�ci. Sk�adaj� si� z kolejnych, nast�puj�cych po sobie (zgodnie z pewnymi zasadami formalnymi, o czym powiemy za chwil�) zwrotek, z kt�rych ka�da przynosi pochwa�� osoby czczonej w nieco innej postaci stylistyczno-leksykalnej. Oto przyk�ad wydobyty z pie�ni Anna niewiasta niep�odna: Kwitn�ca Panno, Maryja, Ja�niefjjsza ni�li lilija, Ucieszy nas wszystki sm�tne, Daj nam ucieszenie duszne. Rajska uliczko, Maryja, Raczy nam by� mi�o�ciwa; Od z�ych duch�w nas obraniaj, W pokusach nam dopomagaj. II. Poezja ko�cielna. 2. Pie�� nowa" Za�ni�cie Marii, fragment tryptyku Wniebowzi�cie Marii, obraz z Warty z Sza�ca Koronacja Matki Boskiej, fragment poliptyku dominika�skiego Studnia rajska je� Maryja, Studnia rajska rzeki dzia�a, Od ciebie dobroci p�yn�, Kt�re wszytcy �wi�ci maj�. (w. 61-72) Cech� znamienn� utwor�w W�adys�awa z Gielniowa, wsp�ln� pie�niom epickim oraz lirycznym, by�a nie tylko ich budowa wierszowo-stroficzna, ale r�wnocze�nie porz�dkowanie zwrotek wed�ug okre�lonych, dobrze znanych z tradycji europejskiej, chwyt�w formalnych: abecedariusza, akrostychu oraz anafory. Abecedariusz to utw�r, w kt�rym wszystkie kolejne wersy lub strofy zaczynaj� si� od liter zgodnych z porz�dkiem abecad�a. Forma ta znana by�a najstarszej poezji hebrajskiej: abecedariuszami (respektuj�cymi alfabet hebrajski) by�y do�� liczne pie�ni w Psa�terzu (np. Psalmy: 9, 24, 33, 36, 110, 111, 118, 144) lub Lamentacje Jeremiasza (1-4). Pomys� abecedaryzmu podchwycili niekt�rzy �aci�scy poeci wczesnochrze�cija�scy, np. Caelius Sedulius (zm. ok. 430), kt�ry zastosowa� go w hymnie A solis ortus cardine (Od bram, sk�d zorza l�ni �wietlana) oraz Hostis Herodes impie (Bezbo�ny, wrogi Herodzie', p�niej: Crudelis Herodes impie � Okrutny, wrogi Herodzie), b�d�cym przed�u�eniem pierwszego z wymienionych utwor�w; obie te pie�ni stanowi�y fragmenty obszerniejszego poematu abecad�owego pt. De vita Christi (O �ywocie Chrystusa). W Polsce abecedariusze pojawi�y si� w �aci�skiej poezji tworzonej przez bernardyn�w, a wi�c dopiero w drugiej po�owie XV wieku. Przyk�adem �aci�skiego abecedariusza polskiej proweniencji mo�e by� sekwencja De S. Adalberto (inc. �Adalbertus, presul gratus..." � �Wojciech, b�ogos�awiony biskup..."), kt�rej parzyste zwrotki odpowiadaj� literom: A-I, za� zwrotka ko�cowa (tzn. druga � w ostatniej parze) zaczyna si� od litery O. Utw�r ten wyszed� spod pi�ra nie znanego z imienia bernardyna krakowskiego, a najwcze�niejsza ze znanych jego redakcji mie�ci si� w druku z r. 1509