Nie chodzi tutaj oczywi�cie o terminologi�, ale o zwr�cenie uwagi na fakt, �e p�niej, w historiografii emigracyjnej �rodowiska londy�skiego i jej emanacji w innych...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

W 1950 roku ukaza�o si� w Londynie opracowanie zbiorowe na temat Armii Krajowej licz�ce prawie tysi�c stron4. Opracowanie to powsta�o w rezultacie podj�tej w 1946 roku decyzji o utworzeniu Komisji Historycznej maj�cej na celu przygotowanie historii Polskie Si�y Zbrojne w drugiej wojnie �wiatowej, z przewidzianym podzia�em 3 Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945 roku, op. cit., t. V, 1981, s. 171. 4 Polskie Si�y Zbrojne w drugiej wojnie �wiatowej, tom III, Armia Krajowa, Instytut Historyczny im. gen. W. Sikorskiego, Londyn 1950, stron 972. 380 ca�o�ci na trzy obszerne tomy: Kampania wrze�niowa. Polskie Si�y Zbrojne na Obczy�nie i Armia Krajowa. Do opracowania tomu trzeciego zosta�a powo�ana Podkomisja Historyczna Armii Krajowej, ale bez podania nazwisk tych, kt�rych wk�ad mia� by� najwi�kszy. Tak wi�c obok gen. Pe�czy�skiego - jedynego, kt�rego nazwisko figuruje r�wnie� we wst�pie tego tomu - g��wnymi wsp�autorami - jak ujawniono po dziesi�ciu latach - byli: p�k Kazimierz Iranek-Osmecki, p�k Karol Ziemski, p�k Stanis�aw Weber, por. W�odzimierz Otocki i Stanis�aw Do��ga-Modrzewski, reprezentuj�cy w�wczas by�ego Delegata Rz�du5. Przede wszystkim dziwi� musi anonimowy charakter tego tomu i fakt, �e ukaza� si� w pierwszej kolejno�ci, zanim zosta�y przygotowane inne tomy, �atwiejsze do opracowania w por�wnaniu z histori� Armii Krajowej, kt�rej podziemna dzia�alno�� by�a niewsp�miernie bardziej skomplikowana, a w�wczas jeszcze w du�ym stopniu zakonspirowana. W przedmowie tego tomu Komisja Historyczna pisze, �e zdaje sobie spraw� z licznych jego brak�w, �kt�re wynik�y ze zbiorowo�ci pracy, po�piechu i niekompletno�ci �r�de�", co jest zrozumia�e, z wyj�tkiem po�piechu trudniejszego ju� do zrozumienia. W s�owie wst�pnym redakcja wyja�nia, �e tom ten przygotowa� �zesp� �o�nierzy Armii Krajowej przy udziale pracownik�w cywilnych Polski Podziemnej", nie podaj�c jednak nazwisk; do dzi� nie wiadomo dok�adnie, kto i co pisa�. Nast�pnie redakcja pisze, �e �opracowanie to oparte jest na dokumentach, pochodz�cych ze Sztabu Naczelnego Wodza i na relacjach uczestnik�w". Je�li chodzi o relacje z poszczeg�lnych Okr�g�w, to jedynie w bardzo ma�ym stopniu wykorzystano mo�liwo�ci, jakimi w�wczas dysponowa�a Komisja Historyczna, zainteresowana g��wnie sztabowym uj�ciem tematu, tak jak go widziano na osi Warszawa-Londyn - �polski" Londyn. Ca�o�� tomu sk�ada si� z pi�ciu cz�ci: cz�� pierwsza - Po�o�enie kraju, cz�� druga - Organizacja Armii Krajowej i przygotowanie do wyst�pienia zbrojnego, cz�� trzecia -Walka bie��ca (w tym partyzantka jedynie ss. 512-533), cz�� czwarta - �Burza" (ss. 541-647), cz�� pi�ta-Powstanie Warszawskie (ss. 649-886), cz�� sz�sta -Armia Krajowa po Powstaniu. Nad sposobem uj�cia temat�w zaci��y�o w pierwszym rz�dzie to, �e opracowali je, lub te� kierowali poszczeg�lnymi opracowaniami, zale�nie od przypadku, uczestnicy walk Armii Krajowej, kt�rzy jednocze�nie byli za nie odpowiedzialni na najwy�szym przewa�nie szczeblu dowodzenia. Wed�ug gen. Mariana Kukiela tom ten jest �sprawozdaniem sztabowc�w [...], jakby pierwszym rzutem historii Polski Walcz�cej w Kraju 1939-45 [...], mocn� podstaw� dla dalszych prac"6. G��wny jednak problem polega na tym, �e dalsze, niezbyt liczne prace maj� przewa�nie zbli�ony charakter, st�d te� podobne tendencje i b��dy. W 1951 roku ukaza�a si� ksi��ka gen. Bora-Komorowskiego Armia Krajowa7. Ksi��ka, jak wyja�nia autor w przedmowie, napisana w zasadniczym zarysie w 1945 roku, by�a przeznaczona dla czytelnika obcego i w 1950 roku wysz�o jej wydanie angielskie, a p�niej w innych j�zykach. Oparta jest, o czym pisze gen. B�r, g��wnie na osobistych 5 Zob. M. Kukiel w: Literatura polska na obczy�nie 1940-1960. Praca zbiorowa pod red. T. Terleckiego. Wyd. B. �widerski, Londyn 1964,1.1, s. 476. 6 M. Kukiel, op. cit. s. 476. 7 T. B�r-Komorowski, Armia Krajowa, op. cit., s. 424. 381 wspomnieniach, uzupe�nionych dokumentacj� archiwaln�, jaka w�wczas by�a dost�pna. Wydanie polskie zosta�o uzupe�nione materia�ami ze Studium Polski Podziemnej w Londynie oraz danymi z opracowa� Komisji Historycznej do tomu Armia Krajowa, o kt�rym by�a ju� mowa. Gen. B�r-Komorowski podkre�li� z naciskiem, �e nie pisa� historii, na kt�r� w�wczas - bez odpowiedniego dystansu od opisywanych wydarze� - by�o jeszcze za wcze�nie. Nie mia� te� z�udze�, �e wyczerpa� temat, i przypomina�, i� �wiele rzeczy z dziej�w Armii Krajowej czeka jeszcze na osobne opracowania. Dotyczy to zw�aszcza wydarze�, kt�re rozgrywa�y si� poza Stolic� i znane s� jedynie w og�lnych zarysach". Gen. B�r-Komorowski zaznacza r�wnie�, �e nie wdawa� si� w �adne polemiki, a jego celem by�o przedstawienie zasadniczych fakt�w. Taki rzeczywi�cie charakter ma jego ksi��ka: wspomnienia �o�nierza-dow�dcy, ujmuj�ce swoj� prostot�, ale jednocze�nie pozostawiaj�ce pewien niedosyt. Sam autor zdawa� sobie z tego spraw� i liczy� si� z tym, �e w przysz�o�ci tom b�dzie uzupe�niany innymi opracowaniami. W ksi��ce tej akcji �Burza" po�wi�cone s� ss. 186-212, a powstaniu ss. 215-385