Mo�liwe jest zastosowanie wnioskowania dedukcyjnego, to jest wyprowadzanie wniosk�w z og�lnych przes�anek biologicznych o dzia�aniu emocji, a tak�e wnioskowania...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

�Badanie indukcyjne powinno odbywa� si� w tym kierunku, by ustali� (przez sprawdzenie zgodno�ci zmian), co jest zwi�zane z istot� specyficzn� pewnego specjalnego gatunku prze�y� emocjonalnych i co jest od niej niezale�ne, a wi�c ��czy si� z cechami rodzajowymi, z istot� pewnej szerszej klasy emocji, ewentualnie za� z istot� emocji w og�le"21. Dodatkow�, uzupe�niaj�c� metod� w badaniu emocji jest badanie ich akcji. Aby zrozumie�, na czym ta metoda polega, trzeba wyja�ni�, jak Petra�ycki okre�la� akcje emocji. Mimo �e zagadnieniu temu po�wi�ci� wiele uwagi, mimo �e twierdzi�, i� �badanie historyczne emocji na podstawie akcji otworzy przed my�l� naukow� nowe horyzonty i drogi do cenych zdobyczy"22, to jednak nie sformu�owa� expressis verbis okre�lenia akcji. Z r�nych rozproszonych jego uwag wynika, �e akcje to zar�wno �zmiany w organizmie", �ruchy lub inne procesy fizjologiczne"23, �post�powanie" (wywo�ane emocjami), jak przeszkod�, postawi� krok do g��bokiego do�u, na strom� zlodowacon� pochy�o��, na wod� pokryt� denkiem i kruchym lodem, nast�pi� bos� nog� na jakie� drobne zwierz� lub du�y owad, na wydzieliny ludzkie, odr�ba� sobie palec, zada� sobie uk�ucie, ci�cie, oparzenie, dotkn�� otwartego oka itp., itp." (L. Petra�ycki: Wst�p do nauki prawa, s. 416). 20 Tam�e, s. 426 (podkr. autora). 21 Tam�e, s. 428. 22 Tam�e, s. 438-439. 23 Tam�e, s. 412,413. Emocjonalna teoria motywacji 131 i �procesy psychiczne" (intelektu, uczucia lub woli) spowodowane prZez emocje24. A wi�c akcje emocji to wszelkiego rodzaju ich skutki psychiczne, organiczne i behawioralne25. Poniewa� emocje r�ni� si� mi�dzy sob� odmiennymi akcjami fizycznymi i psychicznymi26, przeto mo�na wyr�ni� �zewn�trzne i wewn�trzne akcje"27, akcje �widzialne" i �cz�ciowo widzialne"28 oraz akcje �z�o�one"29, przy czym �akcje pewnych emocji cechuje wi�kszy automatyzm, akcje innych emocji � wi�ksza gi�tko�� i swoboda"30. O emocjach, b�d�cych z regu�y zjawiskami nieobserwowalnymi, mo�na przeto wnioskowa�, zdaniem Petra�yckiego, na podstawie odpowiednich akcji, spo�r�d kt�rych nie wszystkie s� dost�pne bezpo�redniej obserwacji. Nota bene, analogiczny schemat wnioskowania z nieobserwowalnych wska�nik�w o indicatum jest cz�sto stosowany we wsp�czesnej psychologii i socjologii. W naukach tych uznaje si� za prawomocne za�o�enie, i� �obserwowalno�� nie jest niezb�dna, aby co� mog�o by� uznane za �wska�nik�"31. Wedle Petra�yckiego badania akcji maj� walory szczeg�lne, dostarczaj� bowiem materia��w do budowania og�lnych praw dzia�ania emocji, a ponadto �poznanie [...] akcji � specjalne, gatunkowe, i og�lne, rodzajowe � stanowi zarazem poznanie odpowiednich praw rz�dz�cych [...] zjawiskami psychicznymi, zjawiskami poznania, uczucia i woli (oraz odpowiednich praw fizjologicznych)"32. 24 L. Petra�ycki: Teoria prawa, t. 1, s. 14,15. 25 Por. L. Petra�ycki: O ideale spo�ecznym i odrodzeniu prawa naturalnego, t�um. J. Fin-kelkraut (J. Licki), Warszawa 1925, s. 60. 26 L. Petra�ycki: Wst�p do nauki prawa, s. 406; por. tak�e s. 426. 27 L. Petra�ycki: Emocjonalne zara�enia, w: ten�e: O nauce, s. 443. 28 L. Petra�ycki: Wst�p do nauki prawa, s. 431,436. � �29 Tam�e, s. 433,436. 30 L. Petra�ycki: Teoria prawa, t. 1, s. 16. 1 S. Nowak: Metodologia bada� socjologicznych, Warszawa 1970, s. 102; por. tak�e: ten�e: Metodologia bada� spo�ecznych, Warszawa 1985, s. 165-166; T. Paw�owski: Metodologiczne zagadnienia humanistyki, Warszawa 1969, s. 174; ten�e: Poj�cia i metody wsp�czesnej humanistyki, Wroc�aw 1977, s. 197-198. L. Petra�ycki: Wst�p do nauki prawa, s. 429. 132 Obrachunki petra�ycja�skie 1 Gdy w gr� wchodz� �akcje widzialne", wykorzystywane dla wy. krywania jakich� �emocji niewidzialnych", w�wczas czynniki, kt�re je wywo�uj�, mog� s�u�y� do eksperymentalnego badania takich w�a�nie emocji. Te czynniki autor nazywa motorami. �Stwarzaj�c umy�lne motory pewnej okre�lonej emocji, na przyk�ad pokazuj�c dziecku, psu lub innemu przedmiotowi do�wiadczenia co�, czego widok, wed�ug wiadomo�ci zdobytych poprzednio (za pomoc� odpowiednich indukcji), mo�e wywo�a� emocj� nas interesuj�c�, i stwierdzaj�c nast�pnie, �e zachodzi to, co znamy jako akcj� tych proces�w emocjonalnych, wnioskujemy, �e w wypadku przez nas zbadanym, po�rodku niejako mi�dzy widzialnym motorem a widzialn� akcj�, istnia�a r�wnie� i dzia�a�a poszukiwana niewidzialna emocja"33. Wykrywaniu i analizowaniu nieobserwowalnych emocji na podstawie obserwowalnych akcji (lub akcji i �motor�w") Petra�ycki nadaje miano diagnozy obiektywnej34. Przeciwstawia jej diagnoz� subiektywn�, tj. badanie emocji w spos�b introspekcyjny, za pomoc� metod dra�nienia i przeciwdzia�ania