W oparciu o poj�cie �historii zbawienia" wielu my�licieli chrze�cija�skich dokonuje prawdziwej rewolucji teologicznej...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Przede wszystkim pr�buje si� zast�pi� wiele dawniejszych poj�� statycznymi nowymi poj�ciami zwi�zanymi z dziejami i my�leniem historycznym. Przyk�adowo m�wi�c, samego Ko�cio�a nie bierze si� ju� jako ca�kowicie niezmiennej i wyizolowanej z czasu budowli, ale raczej jako konkretn� posta� bogatego i wielorakiego nurtu dziej�w zbawienia tocz�cych si� w samym sercu doczesnego �wiata. Oczywi�cie nowe poj�cia s� bardziej wieloznaczne i mniej jasne, ni� dawne. Jest to nieunikniona cena nowo�ci. W efekcie bardzo rozmaicie rozumie si� sam� �histori� zbawienia". Najtrudniej jest ukaza� zwi�zek tej historii z rzeczywisto�ci�. Stosunkowo naj�atwiejsze do zrozumienia, ale i zarazem zbyt oderwane od historycznej egzystencji cz�owieka, jest to uj�cie wielkich uczonych protestanckich, kt�re histori� zbawienia redukuje w zasadzie do zdarze� zbawczych obj�tych opisem biblijnym. Po prostu historia zbawienia to historia biblijna, to ta rzeczywisto�� zbawcza, kt�r� ods�ania s�owo Biblii, S�owo Bo�e. Historia zbawienia to dzie�a Bo�e w Chrystusie okazane przez ��wi�t� relacj�", �wi�te opowiadanie S�owa Objawionego. S�owo Bo�e (historia w uj�ciu perso-nalistycznym jest w�a�nie w pewnym sensie s�owem) jest zasad�, na kt�rej opiera si� mo�liwo�� odniesienia jednorazowego i nie-'owtarzalnego faktu zbawczego do ludzi wszystkich czas�w: roz-jyietla bosk� decyzj� zbawienia cz�owieka (B. Barth), relacjonuje nawcze wydarzenie w Jezusie Chrystusie dla ka�dego cz�owieka Cullmann), apeluje do cz�owieka o decyzj� wiary w tajemnic� dkupienia (R. Bultmann, E Tillich). "rob� �poszerzenia" historii biblijnej jest uj�cie historii zba- nia jako ca�o�ci dzia�a� w �wiecie, wprawdzie najlepiej widomych w czasach biblijnych, ale w jakiej� mierze dokonuj�cych V� ' p�niej. Historia zbawienia to wszelkie ingerencje przyrodzone w histori� ludzko�ci. Ingerencje zbawcze ods�a- 85 I. Wok� podstawowych poj�� Popularne rozumienie teologii historii ni� nam przede wszystkim moc wiary oparta na Objawieniu odnosz�cym si� do wszystkich czas�w. W �wietle tej wiary dostrzegamy, �e w historii ludzkiej dokonuje si� zbawienie rozumiane jako najdoskonalsze spe�nienie si� istoty ludzkiej. Jest to uj�cie staraj�ce si� ukaza� szerok� mo�no�� poznania rzeczywisto�ci za pomoc� wiary chrze�cija�skiej, g�ownie o charakterze spo�ecznym (np. J. Danielou, Y. Congar, H. U. von Balthasar). �eby histori� zbawienia, zw�aszcza pobiblijn�, lepiej przedstawi� jako konkretny przedmiot, po II wojnie �wiatowej rozwini�to po stronie katolickiej bardzo star� ide� Mistycznego Cia�a Jezusa j jako pewnego rodzaju kategori� historyczn�. W tym uj�ciu dzieje zbawienia to historia Cia�a Jezusa: od pewnej prehistorii w Starym Testamencie, poprzez indywidualn� histori� Jezusa, do historii ca�ej ludzko�ci, kontynuuj�cej w spos�b mistyczny histori� swej G�owy do ko�ca �wiata. Oczywi�cie wszelkie dzianie si� zbawcze tkwi w osobie Jezusa historycznego i mistycznego, i historia Jezusa stanowi centrum wszelkiej historii, wed�ug niekt�rych tak�e i historii przyrodniczej oraz kosmicznej (E Teilhard de Chardin). Najwy�sza wi�c m�dro�� chrze�cija�ska to �wi�ta wiedza o stawaniu si� i rozwoju w czasie Jezusowego Cia�a. W okresie Yaticinum II dla wielu teolog�w histori� zbawienia zdawa�a si� najlepiej konkretyzowa� idea Ludu Bo�ego. W tym uj�ciu historia zbawienia to konkretnie historyczna egzystencja Ludu naznaczona najrozmaitszymi znamionami Bo�ymi i realizuj�ca zbawczy sens historii tego �wiata. Historia zbawienia to kszta�towanie si� wy�szej, zbawczej, egzystencji w ramach ca�ej historii ludzkiej i w g��bi tej historii (K. Rahner, M. D. Chenu, M. Keller). W ten spos�b histori� zbawienia rozumie si� bardziej antropologicznie jako kszta�towanie si� sensu egzystencji ludzkiej w �onie realnej historii powszechnej. - Powszechne systematyzacje O ile historia zbawienia oznacza co� wi�cej, ni� tylko proste wyliczenie fakt�w zbawczych czy to podstawowych, jak Wcielenie, Chrzest Jezusa, M�ka ofiarnicza, Zmartwychwstanie, Wywy�szenie i inne, czy to wt�rnych, jak ka�de spotkanie cz�owieka z Bogiem, o ile zdarzenia zbawcze chcemy g��biej zrozumie� i zinter- towa�, to otrzymujemy ciekawe spotkanie teologii z histori�, rzyrnujemy teologi� historii zbawienia. Cho� historia zbawie- '� cnrze�cija�skiego jest jedna, to jednak jej teologicznych sy- matyzacji mo�e by� wiele tak zreszt�, jak wiele jest kierunk�w tern�w teo!Ogii opartej na za�o�eniach metafizyki ahistorycz-e] Powstaje nawet pytanie, czy teologia historii zbawienia nie mo�e zast�pi� dawnej teologii w ca�o�ci? Tak s�dz� niekt�rzy teo-oeowie protestanccy, jak O. Cullmann i W. Pannenberg, kt�rzy zdecydowanie odrzucaj� ow� teologi� jako - ich zdaniem - przy-rodniczo-metafizyczn�, statyczn�, traktuj�c� jedynie o �istotach", o .formach" rzeczy, nie docieraj� do rzeczywisto�ci zbawczej. Ale stanowisko to jest zbyt skrajne. Je�li rozr�nimy w bycie istot� (essentia) i istnienie (existentia), to s�usznie to co historyczne nale�y wi�za� z istnieniem, z egzystencj�, a st�d i historia zbawienia ��czy si� raczej z p�aszczyzn� istnienia. Jednak�e nie ma poznania historycznej egzystencji rzeczy bez poznania istoty rzeczy. Tak�e poznanie istoty rzeczy, kt�re nazywaj� metafizycznym, oddaje pewien aspekt rzeczywisto�ci. Raczej wi�c trzeba przyj��, �e dawna teologia i teologia historii zbawienia wzajemnie si� uzupe�niaj�. Najtrudniejszym problemem jest w�a�ciwie ustalenie roli z jednej strony poszczeg�lnych fakt�w zbawczych, a z drugiej -koniecznych sk�din�d pryncypi�w metafizycznych w teologii historii zbawienia. Nie stanowi teologii wyliczanie fakt�w i nie ma teologii realistycznej bez konfrontacji og�lnych idei cho�by takich, jak Kr�lestwo Bo�e, Mistyczne Cia�o, Ko�ci� czy Lud Bo�y, z konkretnymi faktami zbawczymi. Rozwi�za� trzeba szuka� w jakiej� wy�szej syntezie. Podobna kwestia zachodzi w systematyzacji �wieckich (termin ten nie jest w�a�ciwy) dziej�w ludzko�ci, nazywanych te� histori� doczesn� lub histori� stworzenia, w odr�nieniu od historii zbawienia. Obok bowiem teologicznej systematyzacji historii zbawienia mo�emy m�wi� tak�e o pr�bie teologicznej interpretacji wszelkich dziej�w �wieckich, doczesnych. Nie mo�na zreszt� faktycznie odizolowa� historii zbawienia od ca�ej historycznej egzystencji ludzko�ci. Pytanie zatem o sens historii zbawienia jest za-razem pytaniem o sens ca�ej historii ludzkiej. Pytamy wi�c, czy lajwy�szy sens historii ludzko�ci jest dostrzegalny na p�asz-czy�nie sumowania fakt�w i proces�w tych dziej�w, czy te� dopie-0 na p�aszczy�nie odg�rnych teologicznych za�o�e�, w �wietle 86 87 I