Rozm�wca m�j uca�owa� medalik i odszed�...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

Nasz pobyt na Sycylii sko�czy� si�; postanowili�my pojecha� do Rzymu, gdzie w Polskiej Ambasadzie chcia�em w my�l danego mi przy�eczenia przed�u�y� paszport. Zatrzymali�my si� w hotelu i poszli�my do Ambasady. - Musimy zapyta� Warszawy - powiedziano mi. - Przecie� w Pary�u dano mi s�owo honoru, �e przed�u�ycie mi paszport, kiedy b�dzie trzeba. - Poczekajcie dwa dni. Po dw�ch dniach zg�osi�em si� do Ambasady; powiedziano mi, abym czeka�. - Nie mog� czeka� - powiedzia�em. - Moja w�oska wiza ko�czy si� za dwa dni. Musz� opu�ci� W�ochy. Mam tylko wiz� niemieck� i nie dostan� ju� �adnej innej, gdy� wa�no�� paszportu ko�czy si� za kilka dni. - Jed�cie do Berlina; cz�owiek rozmawiaj�cy tam ze mn� powiedzia� mi, abym natychmiast wraca� do Warszawy. - Dlaczego? - zapyta�em. - Wyjecha�em na Zach�d za w�asne pieni�dze, nie spe�niam �adnej oficjalnej misji, nie otrzyma�em �adnego stypendium . - Wracajcie do Warszawy. - Przez ca�e �ycie uczyli�cie mnie, �e my, ludzie socjalizmu, jeste�my najwolniejszymi lud�mi na �wiecie - powiedzia�em. - Dlaczego wolno Amerykanowi wyjecha� na Zach�d i siedzie� tak d�ugo, jak mu si� podoba; a dlaczego nie wolno mnie. Nie ��dam dla siebie niczego wi�cej; ale ��dam absolutnie tych samych praw, jakie ma Amerykanin czy Anglik. - Czy mam to rozumie� jako odmow� powrotu? - Nie - powiedzia�em. - Ale chc� was o co� zapyta�. Je�li polski dyplomata i towarzysz partyjny da mi s�owo honoru - czy mog� mu ufa�? - Tak. - Polski konsul w Pary�u da� mi s�owo honoru, �e paszport m�j zostanie przed�u�ony. Konsul ten by� cz�onkiem partii. - Wracacie czy nie? - Wr�c�, ale kiedy b�d� chcia�. - Ja wam daj� dwa dni do namys�u. Po dw�ch dniach spotkali�my si� tym razem nie w Polskiej Misji Wojskowej, lecz w kawiarni "Kempi�ski". Przedtem powiedzia�em do Janka Rojewskiego, kt�ry nie my�la� jeszcze wtedy o pozostaniu na Zachodzie, aby poszed� ze mn� i by� �wiadkiem rozmowy. Powiedzia�em mu: ty wiesz, co b�d� o mnie pisa�, je�li tu zostan�. Powiedz tym paru ludziom, kt�rych obaj lubimy, jak to wygl�da�o naprawd�; Rojewski zgodzi� si�. Przyszli�my do kawiarni Kempi�skiego; ekscelencja czeka� na mnie. Przedstawi�em mu Janka. - Potrzebujecie �wiadk�w? - zapyta�. - Tak - powiedzia�em. - Co zadecydowano w Warszawie? - Macie wraca�. Posiedzicie w Warszawie te dwa tygodnie i zn�w wr�cicie na Zach�d. - A po co mam siedzie� w Warszawie te dwa tygodnie? - Poniewa� rozesz�a si� pog�oska, �e macie zamiar zosta� na Zachodzie. - To nie moja wina - powiedzia�em. - Ja tej pog�oski nie pu�ci�em. To wy�cie o mnie napisali, �e ja jestem szpiegiem. To Bogdan Czeczko pisa�, �e niech�tnie wkracza w to szambo, jakim jest moja sprawa. To Sokorski pisa� o mnie, �e zdradzi�em nar�d polski. - Wr�cicie do Warszawy, pochodzicie troch� po mie�cie i zn�w wyjedziecie. - A sk�d mog� wiedzie�, �e tak b�dzie naprawd� - powiedzia�em. - Ja wam daj� s�owo honoru. - Ja to s�ysza�em w Pary�u. Wtedy Rojewski, kt�ry do tej chwili siedzia� milcz�c, wpad� nagle w furi� i zrobi� si� bia�y. - Nie wierz ani jednemu s�owu - powiedzia�. - Ja by�em w Rosji i znam ich. Zgnoj� ci�. Nie wierz w ich honor i w ich obietnice. Niech ci przed�u�� paszport tutaj albo nie wracaj. Wsta�em od stolika. - Nie m�wi� panu do widzenia - powiedzia�em. - Nie spotkamy si� ju� nigdy. Ale omyli�em si�; by� mo�e, i� spotkamy si� kiedy�. Cz�owiek, kt�ry ze mn� rozmawia�, by� jednym z naszych najlepszych w Europie specjalist�w od porywania ludzi i przerzucania ich na Wsch�d; on sam par� miesi�cy temu prosi� o azyl polityczny, motywuj�c sw� decyzj� argumentami natury moralnej. Udzielono mu azylu; i nikt nigdy nie b�dzie go s�dzi� za tych wszystkich ludzi, kt�rych pos�a� na �mier�; nikt nigdy nie upomni si� o tych, kt�rych zniszczy�, i o tych, kt�rzy sp�dzili lata w wi�zieniach. Nie zazna r�wnie� g�odu, poniewa� jego informacje mog� sta� si� cenne; reszt� dorobi wywiadami prasowymi, po czym prawdopodobnie otrzyma z jakiej� fundacji jakie� stypendium, aby m�g� pojecha� do Ameryki i przekona� si�, �e Ameryka nie jest piek�em i wi�zieniem, a pi�knym i mocnym krajem; taj jak si� pomyli� pu�kownik �wiat�o i pu�kownik Monat. I b�dzie �y� spokojnie i dobrze, tak d�ugo, jak d�ugo nazwisko jego pojawia� si� b�dzie w prasie; ale potem, kiedy zostanie zapomniany, przypomn� sobie o nim tamci; i tak sko�czy si� kariera ministra Tykoci�skiego. W Niemczech nie by�o mi �atwo, kiedy ju� poprosi�em o azyl i przeszed�em przez wszystkie badania. Nie umiem nic powiedzie� o Niemczech; w swoim czasie proponowano mi kilkakrotnie napisanie scenariusza: dwa razy do filmu; raz dla telewizji. Nie umiem nic powiedzie� o Niemczech; nie ba�em si� ich podczas wojny i nie my�la�em o tym ju� nigdy po wojnie; ale przel�k�em si� ich naprawd� wtedy, kiedy �y�em tam przez jaki� czas i kiedy zobaczy�em, jak oni �yj�: spokojnie, przytulnie, cicho. Pami�tam, jak taks�wkarz niemiecki o�wiadczy� mi kiedy�: "Amerykanie nas zdradzili. W roku tysi�c dziewi��set czterdziestym pi�tym mieli�my jeszcze du�� ilo�� dywizjon�w zdolnych do boju; gdyby�my razem poszli na Rosj�, nie by�oby dzi� tego wszystkiego." Opu�ci�em Niemcy, gdy� zbyt mi to przypomina�o Polsk�; i tam r�wnie� nikt nic nie wiedzia�; inni moi rozm�wcy - za�ywni panowie pod pi��dziesi�tk� je�d��cy mercedesami 300 SL - mieli podczas wojny po lat dziesi�� i tak�e nic im nie by�o wiadomo na temat figl�w, kt�rych dopu�cili si� ch�opcy z SS. Kazano im zabija�, zabijali; kazali im �y� spokojnie, �yj� spokojnie. Pami�tam, jak kiedy� kt�ry� z pisarzy niemieckich powiedzia� do mnie: "Uciekaj pan st�d. Pan nigdy nic o Niemczech i Niemcach nie napisze; tak jak i ja nie napisz� niczego. Niemcy s� tematem dla �lusarza; ale nie dla cz�owieka pisz�cego." Mieszka�em przez pewien czas w Monachium; tam pozna�em dyrektora Jana Nowaka z Radia "Wolna Europa"; dyrektor Nowak pokaza� mi ok�lnik wydany dla wewn�trznego u�ytku organizacji partyjnych; Leon Kruczkowski powiedzia� o mnie tymi oto s�owami: "Jak widzimy, towarzysze, nied�uga jest droga od pierwszego kroku w chmurach..