motywacji osi�gni��...

Alleluja! W samą porę dwa debile zorientowały się, że są dla siebie stworzeni!

McClelland (1961) opisa�, w jaki spos�b wraz z kolegami poszukiwali ��psychicznych promieni X�, kt�re pozwoli�yby na obser- wacj�, co si� dzieje w m�zgu badanego � tak samo, jak mo�na obserwowa� skurcze �o��dka lub wy�adowania nerw�w w stanie g�odu". �Zachowanie cz�owieka � pi- sze McClelland � podlega r�norakim wp�ywom, jednak si�a wewn�trznej moty- wacji osi�gni�� jest najlepiej uchwytna w opowiadanych przez niego fantazjach. W fantazjach wszystko jest przynajmniej symbolicznie mo�liwe � wyja�nia. � Cz�owiek mo�e wzbija� si� na ogromne wysoko�ci i opada� w niezmierzon� g��- bi�, zabi� w�asn� babk� albo pop�yn�� na tratwie na wyspy po�udniowego Pacy- fiku". 446 Nie trzeba dodawa�, �e osoby o wysokim poziomie motywacji nie fantazjuj� 0 wyprawie na wyspy Pacyfiku ani o spuszczaniu si� w g��b Ziemi. Ich fantazje do- tycz� ci�kiej pracy, zdobywania bogactwa i s�awy, zwalczania przeciwno�ci w�as- nym rozumem i przemy�lno�ci� (Atkinson 1958, 1981). Na podstawie fantazji mo�- na przewidzie� zachowanie. Osoby uzyskuj�ce wysokie wska�niki motywacji osi�g- ni�� cz�ciej ni� osoby o niskich wska�nikach zak�adaj� w�asne przedsi�biorstwa, osi�gaj� wysoki poziom �ycia, a tak�e wol� wsp�pracowa� z lud�mi zdolnymi, kt�rzy mog� im pom�c w osi�gni�ciu sukcesu, ni� z osobami, kt�re s� tylko sympa- tyczne (McClelland 1987). Pos�uguj�c si� reprezentatywnym wyborem dzie� z po- pularnej literatury r�nych narod�w, jakby by�y ogromnymi testami TAT, i przy- pisuj�c im odpowiedni� warto�� odpowiadaj�c� zawieranym przez nie wyobra�e- niom sukcesu, McClelland (1961) i inni mogli zmierzy� poziom motywacji osi�gni�� w ca�ych spo�ecze�stwach, co z kolei pozwala przewidzie� liczb� uzyskanych pa- tent�w, zak�adanych firm, a tak�e wska�niki wydajno�ci i inne ekonomiczne mier- niki sukcesu. Teoretycy podej�cia psychoanalitycznego chc� szuka� dowod�w wsz�dzie, tw�r- czo wykorzystuj�c rytua�y kulturowe, literatur�, ba�nie, dowcipy lub inne �r�d�a informacji, kt�re wydaj� im si� u�yteczne. Takie podej�cie, jak twierdz�, pozwala bada� problemy, kt�re nie poddaj� si� zwyczajnym metodom psychologii naukowej. We�my cho�by wyst�puj�c� na ca�ym �wiecie fascynacj� przera�aj�cymi opowie- �ciami i ba�niami o duchach i czarownicach. Szczeg�owe psychoanalityczne wy- ja�nienia tych zjawisk r�ni� si�, wszystkie jednak ��czy pogl�d, �e historie te za- razem odzwierciedlaj� i redukuj� nie u�wiadomione l�ki przed niebezpiecze�stwem 1 �mierci�. Wyja�nienia te wydaj� si� atrakcyjne, poniewa� nadaj� sens zachowaniom na poz�r irracjonalnym. Dlaczego, na przyk�ad, tylu ludzi chodzi do kina, aby da� si� straszy�? David Skal (1993) stwierdza, pos�uguj�c si� poj�ciami teorii psychoanalitycznych, �e te- maty owych film�w odzwierciedlaj� nie�wiadome l�ki wywo�ane przez szczeg�lne warunki gospodarcze i spo�eczne. Si�a przyci�gania wszelkich fikcyjnych potwor�w polega, zdaniem Skala, na tym, �e pozwalaj� one widzom przenie�� na postacie filmu swoje l�ki (dotycz�ce gospodarki, nieznajomych, �mierci) i pokona� je. Filmy grozy zapocz�tkowane takimi filmami, jak Gabinet doktora Caligari i Nosferatu powsta�y po bezprecedensowej masakrze �o�nierzy i ludno�ci cywilnej podczas pierw- szej wojny �wiatowej. W latach dwudziestych fal� film�w z oszpeconymi bohate- rami wywo�ali okaleczeni fizycznie i psychicznie weterani wojenni. By�y to Upi�r w Operze i Dzwonnik z Notre Dam�. Podczas Wielkiego Kryzysu w latach trzy- dziestych odpowiedzi� na spo�eczny niepok�j i rozpacz z powod�w ekonomicznych by�y takie filmy jak Frankenstein i Dracula. Po drugiej wojnie �wiatowej kino grozy przyj�o now� form� odzwierciedlaj�c� strach przed bomb� atomow� i nowym wro- giem, komunizmem. Popularne dzie�a z tej epoki przedstawia�y olbrzymy, zmuto- wane potwory (Godzilla) lub inwazj� obcych (Inwazja wampir�w). W latach sze��- dziesi�tych i siedemdziesi�tych filmy grozy ukazywa�y potworne niemowl�ta i nie- naturalne porody � tym razem, jak twierdzi Skal, jako odzwierciedlenie spo�ecz- nych obaw w zwi�zku z rewolucj� seksualn� i zmian� r�l p�ciowych. Zwr��my uwag� na r�nic� pomi�dzy t� analiz� a analiz� uwzgl�dniaj�c� per- spektyw� spo�ecznego uczenia si�